Các nhà nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu xu hướng bệnh từ 195 quốc gia và xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ bệnh để đưa ra phân tích, được công bố trên tạp chí The BMJ. Trong một bài xã luận kèm theo, hai nhà nghiên cứu khác cho rằng dự báo này có thể là một ước tính thấp hơn thực tế.
Tại Mỹ, các chẩn đoán bệnh Parkinson được ước tính sẽ tăng lên đến 60%. Hiện tại, khoảng một triệu người ở Mỹ đã mắc phải căn bệnh thần kinh này, chủ yếu ảnh hưởng đến khả năng vận động. Một nghiên cứu gần đây cho thấy số ca bệnh tăng đều đặn, với khoảng 90.000 người được chẩn đoán hàng năm, so với khoảng 40.000 đến 60.000 ca cách đây một thập kỷ.
Bệnh Parkinson chủ yếu ảnh hưởng đến người cao tuổi, và các nhà nghiên cứu phát hiện rằng tỷ lệ bệnh sẽ tăng mạnh nhất ở những người trên 80 tuổi. Các tác giả cho rằng sự gia tăng này chủ yếu là do dân số già ngày càng tăng.
Mặc dù hiện tại vẫn chưa có phương pháp chữa trị cho Parkinson, nhưng việc chẩn đoán kịp thời có thể giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh. Với số ca bệnh gia tăng nhanh chóng, dưới đây là những điều bạn cần biết về Parkinson, bao gồm cách nhận diện bệnh trong giai đoạn đầu.
Parkinson là gì và ai có nguy cơ mắc phải?
Parkinson là một bệnh tiến triển, xảy ra khi các tế bào thần kinh sản xuất dopamine gần đáy cột sống bị tổn thương và chết. Dopamine là chất dẫn truyền thần kinh quan trọng giúp não bộ điều khiển các chuyển động cơ thể một cách mượt mà và có chủ đích.
Mặc dù các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác, nhưng gen đóng vai trò quan trọng trong khoảng 10% đến 15% các trường hợp mắc bệnh. Một số yếu tố môi trường như chấn thương đầu, tiếp xúc với thuốc trừ sâu, cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Bên cạnh đó, nam giới và những người sống ở các khu vực nhất định như "Rust Belt" ở Tây Bắc và Trung Tây Mỹ cũng có nguy cơ cao hơn. Parkinson được cho là kết quả của sự kết hợp giữa yếu tố di truyền và các yếu tố môi trường.
“Bệnh lý của Parkinson có thể bắt đầu từ mũi (từ não) hoặc từ ruột (từ cơ thể), mở ra mối liên hệ sâu sắc với các chất độc hại trong môi trường,” Tiến sĩ Earl R. Dorsey, giáo sư thần kinh học tại Đại học Rochester, cho biết trong một email gửi Health.
Những triệu chứng của bệnh Parkinson là gì?
Triệu chứng của bệnh Parkinson thường bắt đầu từ từ và có thể duy trì ở mức độ nhẹ trong một thời gian dài. Một sự kết hợp giữa thuốc men, liệu pháp và điều chỉnh lối sống có thể giúp kiểm soát các triệu chứng.
Mặc dù triệu chứng của Parkinson có thể rất đa dạng, dưới đây là tám triệu chứng có thể xuất hiện trong giai đoạn đầu của bệnh:
Mất khứu giác: Mất khả năng ngửi là một dấu hiệu sớm phổ biến của Parkinson. Hầu hết những người phát triển bệnh đều sẽ gặp triệu chứng này vào một thời điểm nào đó.
-
Táo bón: Đây có thể là triệu chứng tiêu hóa được nhận diện rộng rãi nhất của Parkinson, theo quỹ Parkinson’s, và thường bắt đầu trước các triệu chứng vận động.
-
Rung tay: Khoảng 70% đến 80% người bệnh gặp phải triệu chứng này, theo Tiến sĩ James Beck, giám đốc khoa học của quỹ Parkinson’s. Rung thường xuất hiện khi nghỉ ngơi và giảm bớt khi ngủ hoặc khi bạn hoạt động một phần. Triệu chứng thường bắt đầu ở một bên cơ thể, thường là tay, nhưng cũng có thể xuất hiện ở môi dưới, chân hoặc cằm. Khoảng 50% người mắc Parkinson có triệu chứng rung khi tay duỗi ra ngoài. Một số người báo cáo cảm giác rung trong cơ thể như ở tay chân, bụng hoặc ngực mà không thể nhìn thấy.
-
Gián đoạn giấc ngủ: Nhiều yếu tố có thể gây rối loạn giấc ngủ, vì vậy các vấn đề về giấc ngủ không nhất thiết là dấu hiệu của bệnh Parkinson. Tuy nhiên, những cử động đột ngột trong khi ngủ có thể là dấu hiệu đặc biệt của bệnh Parkinson.
-
Chữ viết nhỏ: Người bệnh Parkinson đôi khi thay đổi chữ viết của mình, ví dụ như chữ viết trở nên nhỏ và khó đọc hơn.
-
Thay đổi chuyển động: Parkinson có thể gây ra một loạt các thay đổi về chuyển động. Bạn có thể di chuyển chậm hơn, tay không đung đưa như trước khi đi bộ, và việc chớp mắt hay cười cũng có thể trở nên khó khăn. Cảm giác đau đớn có thể xảy ra. Ví dụ, một số người mắc bệnh vai đông cứng có thể phát hiện ra rằng vấn đề không phải với khớp mà là vấn đề về thần kinh.
-
Thay đổi giọng nói: Thay đổi giọng nói – trở nên nhẹ hơn, khàn khàn hoặc nói lắp – là một đặc điểm phổ biến của Parkinson.
-
Lo âu: Những triệu chứng không phải vận động như lo âu và trầm cảm có thể là dấu hiệu cho thấy bệnh Parkinson đang phát triển. Những triệu chứng này không phải lúc nào cũng là phản ứng với bệnh Parkinson mà có thể là kết quả của những thay đổi trong hóa học não.
Khi bệnh tiến triển, nhiều người mắc Parkinson sẽ gặp phải chứng chóng mặt hoặc hoa mắt. Thay đổi tư thế, như nghiêng cổ, gù vai, và cong cổ tay, đầu gối cùng các khớp khác cũng rất phổ biến. Cuối cùng, một số người có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện các công việc hàng ngày.
Chẩn đoán bệnh Parkinson
Nhiều triệu chứng của bệnh Parkinson có thể giống với các vấn đề sức khỏe khác, khiến cho việc chẩn đoán trở nên khó khăn hơn. Các chuyên gia khuyến nghị bạn nên thảo luận với bác sĩ về bất kỳ triệu chứng nào khiến bạn lo lắng.
Vì không có xét nghiệm đơn lẻ nào để xác định bệnh Parkinson, bác sĩ thường dựa vào tiền sử bệnh của bệnh nhân, mô tả các triệu chứng và lịch sử gia đình. Nếu Parkinson có trong gia đình, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện xét nghiệm di truyền.
Bác sĩ có thể tiến hành một bài kiểm tra thần kinh để đánh giá mức độ và sự hiện diện của các triệu chứng vận động. Các bài kiểm tra này bao gồm đánh giá sự rung động và dáng đi, cũng như bài kiểm tra chuyển động lặp lại, để kiểm tra khả năng thực hiện các nhiệm vụ đơn giản như gõ ngón chân hoặc mở và đóng bàn tay.
Biên dịch: Hà Linh
