Từ lâu, đã có nhiều tranh luận về việc uống rượu ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào, đặc biệt là liệu một số loại rượu có lợi hơn những loại khác hay không.
Rượu vang đỏ – với hàm lượng chất chống oxy hóa cao hơn – từ lâu đã được xem là lựa chọn tốt hơn. Một số nghiên cứu còn cho rằng nó có thể giúp kiểm soát huyết áp, giảm nguy cơ mắc bệnh tim và ung thư.
Tuy nhiên, nghiên cứu mới cho thấy rượu vang đỏ có thể không xứng đáng với danh tiếng đó.
Một phân tích tổng hợp từ 42 nghiên cứu quan sát với gần 96.000 người tham gia không tìm thấy bằng chứng cho thấy rượu vang đỏ làm giảm nguy cơ ung thư hơn rượu vang trắng. Thay vào đó, tất cả các loại rượu đều làm tăng nguy cơ ung thư.
Nghiên cứu này được công bố trên tạp chí Nutrients vào ngày 31 tháng 1.
Các phát hiện này “hoàn toàn phù hợp” với khuyến cáo từ Văn phòng Tổng Bác Sĩ Phẫu Thuật Mỹ trong năm nay, cảnh báo người dân về mối liên hệ giữa rượu và nguy cơ ung thư, theo bác sĩ Dale Shepard, chuyên gia huyết học và ung thư tại Cleveland Clinic.
“Khoảng 100.000 ca ung thư có thể liên quan đến việc tiêu thụ rượu,” Shepard nói với Health. “Bất cứ khi nào chúng ta có thể nhắc nhở công chúng về những cách thay đổi lối sống để giảm nguy cơ ung thư thì đều rất quan trọng.”
Rượu vang đỏ, rượu vang trắng và nguy cơ ung thư
Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ giữa rượu và ung thư nói chung, nhưng “có rất ít nghiên cứu quy mô lớn trực tiếp so sánh rượu vang đỏ và rượu vang trắng về nguy cơ ung thư,” theo Tiến sĩ Eunyoung Cho, đồng tác giả nghiên cứu, Phó Giáo Sư Da Liễu và Dịch Tễ Học tại Trường Y Khoa Warren Alpert và Trường Y Tế Công Cộng của Đại Học Brown, chia sẻ với Health.
Đây chính là lý do Cho và các đồng nghiệp quyết định phân tích những nghiên cứu hiện có.
Kết quả cuối cùng cho thấy, không có sự khác biệt đáng kể về nguy cơ ung thư giữa rượu vang đỏ và rượu vang trắng.
Tuy nhiên, có hai trường hợp cụ thể mà rượu vang trắng có mối liên hệ mạnh hơn với nguy cơ ung thư.
Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng việc uống rượu vang trắng có liên quan đến nguy cơ mắc ung thư da tăng 22%. Đối với phụ nữ, tiêu thụ rượu vang trắng làm tăng 26% nguy cơ ung thư tổng thể.
Hiện vẫn chưa rõ lý do cho mối liên hệ này, theo Cho.
Về mối liên hệ giữa ung thư da và rượu vang trắng, “một khả năng là việc tiêu thụ nhiều rượu có thể liên quan đến các hành vi rủi ro cao như cháy nắng, tắm nắng trong nhà hoặc không sử dụng đủ kem chống nắng,” bà giải thích.
“Nhưng vẫn chưa rõ tại sao rượu vang trắng lại là yếu tố chính,” Cho nói. “Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy cần có thêm nghiên cứu để hiểu rõ hơn về cơ chế tiềm ẩn đằng sau hiện tượng này.”
Nghiên cứu này cũng có một số hạn chế. Đây là phân tích tổng hợp từ các nghiên cứu quan sát, trong đó dữ liệu về lượng rượu tiêu thụ được thu thập từ các bảng câu hỏi tự báo cáo. Ngoài ra, khoảng một nửa số nghiên cứu được phân tích thuộc dạng nghiên cứu bệnh-chứng (case-controlled), vốn có nguy cơ sai lệch do hồi tưởng cao hơn.
Dù vậy, Cho khẳng định rằng đây là “một trong những nghiên cứu lớn nhất và đầu tiên” đặt ra nghi vấn về “niềm tin rằng rượu vang đỏ vốn dĩ lành mạnh hơn rượu vang trắng.”
Tại sao rượu làm tăng nguy cơ ung thư?
Các nhà khoa học đã đưa ra nhiều cơ chế giải thích mối liên hệ giữa việc tiêu thụ rượu và sự phát triển của các loại ung thư khác nhau, theo Shepard.
Trước hết, khi gan chuyển hóa rượu, nó tạo ra một sản phẩm phụ độc hại gọi là acetaldehyde. Chất này có thể làm hỏng DNA, khiến các tế bào trở nên bất thường và có nguy cơ phát triển thành ung thư.
Ngoài ra, rượu cũng có thể gây căng thẳng oxy hóa, làm tổn thương DNA nghiêm trọng hơn.
Một yếu tố khác đáng lo ngại là tác động của rượu lên hormone, đặc biệt là estrogen. Một số nghiên cứu cho thấy rượu có thể làm tăng mức estrogen trong cơ thể, từ đó làm tăng nguy cơ ung thư vú ở phụ nữ. Đây có thể là lý do dẫn đến sự khác biệt về mức độ rủi ro giữa nam và nữ trong nghiên cứu của Cho.
Shepard cũng nhấn mạnh rằng rượu là nguyên nhân đứng thứ ba gây ra các bệnh ung thư có thể phòng tránh, chỉ xếp sau hút thuốc và béo phì. Đáng chú ý, rượu còn có thể làm tăng tác hại của các yếu tố nguy cơ khác.
“Rượu thực sự có thể làm tăng khả năng hấp thụ chất gây ung thư từ thuốc lá,” ông giải thích. “Nếu bạn vừa uống rượu vừa hút thuốc, các chất gây ung thư sẽ dễ dàng thâm nhập vào cơ thể hơn.”
Hạn chế rượu là lựa chọn sáng suốt cho sức khỏe
Quan niệm rằng rượu vang đỏ tốt cho sức khỏe hơn rượu vang trắng không hoàn toàn sai. Theo Cho và Shepard, rượu vang đỏ chứa resveratrol, một hợp chất chống oxy hóa có lợi cho tim mạch.
Một số nghiên cứu thực nghiệm cũng chỉ ra rằng resveratrol có thể ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.
Tuy nhiên, xét trên tổng thể, nghiên cứu này—cùng với nhiều bằng chứng khác—khẳng định rằng rượu, dù là vang đỏ hay vang trắng, vẫn là một chất gây ung thư. Shepard cho rằng sự khác biệt về mặt sức khỏe giữa hai loại rượu này là không đáng kể.
“Rượu vang đỏ từ lâu đã được xem là có lợi cho sức khỏe, chủ yếu dựa trên các nghiên cứu về tim mạch,” ông nói. “Nhưng theo thời gian, quan niệm này đã lan rộng và dẫn đến niềm tin rằng ‘rượu vang đỏ tốt hơn rượu vang trắng.’”
Shepard nhấn mạnh rằng những nghiên cứu như thế này giúp phá vỡ quan niệm sai lầm rằng uống rượu vang đỏ có lợi cho sức khỏe.
Điều quan trọng nhất là hiểu rằng mọi thói quen trong cuộc sống—bao gồm cả những gì chúng ta tiêu thụ—đều ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư. Giảm thiểu rủi ro là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe.
“Không uống rượu là một trong những cách hiệu quả nhất để phòng ngừa ung thư,” Cho khẳng định.
Nếu bạn quan tâm đến việc giảm nguy cơ ung thư và cải thiện sức khỏe tổng thể, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có những điều chỉnh phù hợp trong lối sống của mình.
Brian Mastroianni là biên tập viên tại Health. Bài viết được đăng trên Health ngày 25/03/2025.
Health là một trang web cung cấp thông tin sức khỏe và y tế đáng tin cậy, nhằm giúp độc giả đưa ra những lựa chọn tốt nhất cho sức khỏe và cuộc sống của mình.
Biên dịch: Hà Linh
