Đột quỵ xuất huyết là gì?
Đột quỵ xuất huyết xảy ra khi máu chảy đột ngột và không kiểm soát được, làm gián đoạn hoạt động bình thường của não. Máu có thể chảy ngay trong não hoặc giữa não và hộp sọ.
Đáng tiếc, phần lớn bệnh nhân bị đột quỵ sẽ qua đời trong vòng vài ngày. Khoảng một phần tư số người sống sót có thể sống thêm hơn năm năm, nhưng quá trình phục hồi là chậm và khó khăn.
Ngược lại, một số ít bệnh nhân may mắn phục hồi có thể trở lại với cuộc sống bình thường hoặc gần như bình thường trong vòng 30 ngày sau đột quỵ.
Các triệu chứng của đột quỵ xuất huyết
Đột quỵ xuất huyết trong não, còn được gọi là xuất huyết não, có thể có các triệu chứng khác nhau ở mỗi người. Những triệu chứng này hầu như luôn xuất hiện ngay sau khi cơn đột quỵ xảy ra. Những triệu chứng ngay lập tức phổ biến nhất bao gồm mặt bị xệ một bên hoặc tê liệt, không thể cử động một hoặc cả hai tay, và lời nói bị líu lại hoặc khó hiểu.
Ngoài ra, các triệu chứng khác có thể bao gồm:
- Chóng mặt
- Bối rối hoặc mất phương hướng
- Mất thăng bằng
- Buồn nôn và nôn
- Khó nuốt
- Co giật
- Đau đầu đột ngột và dữ dội
- Mất ý thức
Đột quỵ là một tình trạng y tế khẩn cấp. Nếu bạn nghĩ mình đang bị đột quỵ, hãy gọi ngay xe cứu thương hoặc nhờ người khác đưa bạn đến bệnh viện để được điều trị kịp thời.
Các loại đột quỵ xuất huyết
Đột quỵ xuất huyết chiếm khoảng 20% tổng số đột quỵ và được chia thành hai loại chính.
Xuất huyết não (Intracerebral Hemorrhage)
Đột quỵ xuất huyết não xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu bên trong. Nguyên nhân phổ biến nhất của loại đột quỵ này là huyết áp cao.
Các loại đột quỵ khác, không bắt đầu bằng xuất huyết, như đột quỵ huyết khối và đột quỵ tắc mạch, cũng có thể dẫn đến xuất huyết não. Đột quỵ huyết khối xảy ra khi một cục máu đông làm tắc nghẽn một động mạch trong não.
Đột quỵ tắc mạch thường liên quan đến viêm nội tâm mạc, một bệnh nhiễm trùng ở van tim. Trong đột quỵ tắc mạch, một cục vi khuẩn bị nhiễm từ tim có thể di chuyển qua máu, đến não và lây lan qua các động mạch.
Xuất huyết dưới nhện (Subarachnoid Hemorrhage)
Loại xuất huyết này xảy ra khi máu chảy vào không gian giữa não và hộp sọ. Khi mạch máu vỡ, máu sẽ lấp đầy một phần không gian này, tạo áp lực lên não và gây ra cơn đau đầu dữ dội ngay lập tức. Sau vài ngày, máu đông có thể gây co thắt ở các động mạch não, điều này có thể làm tổn thương mô não.
Nguyên nhân gây đột quỵ xuất huyết
Có hai nguyên nhân chính khiến mạch máu vỡ trong não. Nguyên nhân phổ biến nhất là phình mạch, một sự sưng bất thường của thành mạch máu, thường do huyết áp cao hoặc tăng huyết áp. Phình mạch có thể phình lên như quả bóng và dễ dàng vỡ ra.
Trong một số ít trường hợp, xuất huyết não có thể xảy ra do mạch máu bất thường lớn và yếu, mà người bệnh có thể đã sinh ra với chúng. Tình trạng này gọi là dị tật động mạch-tĩnh mạch (AVM). AVM lớn hơn mao mạch và cho phép máu chảy vào với áp suất cao, có thể khiến AVM bị giãn hoặc rò rỉ.
Chẩn đoán đột quỵ xuất huyết
Để chẩn đoán đột quỵ xuất huyết, bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc tìm hiểu lịch sử bệnh của bạn và xác định các yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến đột quỵ. Họ sẽ đo huyết áp và thực hiện các cuộc kiểm tra lâm sàng. Một cuộc kiểm tra thần kinh bằng phương pháp chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) sẽ được thực hiện để xác định tình trạng chính xác của não. Bác sĩ cũng có thể thực hiện các xét nghiệm tim mạch.
Nếu kết quả xét nghiệm chỉ ra bạn đang bị đột quỵ, bác sĩ sẽ yêu cầu các xét nghiệm bổ sung để xác định nguyên nhân chính xác. Những xét nghiệm này có thể bao gồm:
- Xét nghiệm chống đông máu
- Xét nghiệm cục máu đông
- Kiểm tra vi khuẩn trong máu
- X-quang ngực
- Siêu âm tim
- Điện tâm đồ (EKG)
Điều trị đột quỵ xuất huyết
Điều trị cấp cứu
Khi gặp phải bất kỳ triệu chứng xuất huyết nào, việc tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp là vô cùng quan trọng. Điều trị càng sớm, cơ hội sống sót càng cao, vì việc can thiệp nhanh chóng có thể làm thay đổi kết quả sống sót sau đột quỵ.
Thuốc có thể được sử dụng để giảm huyết áp và làm chậm quá trình chảy máu. Nếu bạn đang sử dụng thuốc chống đông máu và bị đột quỵ xuất huyết, nguy cơ chảy máu quá mức sẽ cao hơn. Trong trường hợp này, các bác sĩ sẽ sử dụng thuốc để chống lại tác dụng của thuốc chống đông máu trong quá trình điều trị cấp cứu.
Điều trị phẫu thuật
Khi đột quỵ xuất huyết được kiểm soát, nếu cần thiết, các biện pháp y tế khác sẽ được áp dụng. Nếu vỡ mạch máu nhỏ và chảy máu có giới hạn, việc điều trị hỗ trợ như truyền dịch tĩnh mạch (IV) và nghỉ ngơi có thể là đủ.
Tuy nhiên, nếu đột quỵ nghiêm trọng hoặc chảy máu không ngừng, phẫu thuật có thể cần thiết để ngừng chảy máu và giảm áp lực lên não. Phẫu thuật cũng có thể được yêu cầu để giảm áp lực do sưng não gây ra.
Điều trị sau cấp cứu
Quá trình phục hồi sau đột quỵ xuất huyết phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của cơn đột quỵ, mức độ tổn thương não và thời gian nhận được sự can thiệp y tế. Đối với những người sống sót, quá trình phục hồi có thể kéo dài từ vài tháng đến nhiều năm.
Tuy nhiên, nếu đột quỵ nhẹ và không có biến chứng nghiêm trọng trong thời gian điều trị tại bệnh viện, hầu hết bệnh nhân có thể trở lại cuộc sống bình thường trong vài tuần.
Biên dịch: Hà Linh
