Ngân Hà mà chúng ta đang sinh sống sẽ không tồn tại mãi mãi. Theo các nhà khoa học, khoảng 4 – 5 tỷ năm nữa, nó có thể va chạm và hợp nhất với thiên hà Tiên Nữ (Andromeda). Nhưng mới đây, một nghiên cứu về một thiên hà đã đặt ra một giả thuyết gây sốc: Ngân Hà có thể bị hủy diệt không phải bởi tác động bên ngoài, mà từ chính bên trong nó.
Một thiên hà xoắn ốc đầy bí ẩn
Thiên hà 2MASX J23453268−0449256, nằm cách Trái Đất gần 1 tỷ năm ánh sáng, có kích thước lớn gấp ba lần Ngân Hà. Điểm đặc biệt của nó là sở hữu một hố đen siêu khối lượng cực mạnh, phóng ra những luồng năng lượng khổng lồ dài đến 6 triệu năm ánh sáng.
Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, các nhà khoa học đã phát hiện ra hiện tượng này bằng cách sử dụng nhiều kính thiên văn tiên tiến như Hubble, ALMA và Metrewave. Điều gây bất ngờ là, dù chịu ảnh hưởng từ hố đen siêu mạnh, thiên hà này vẫn giữ nguyên hình dạng xoắn ốc, không bị phá vỡ như dự đoán trước đây.
"Chúng tôi từng nghĩ rằng các luồng năng lượng mạnh như vậy chỉ xuất hiện ở những thiên hà hình elip, nhưng phát hiện này đang thay đổi cách chúng ta hiểu về sự tiến hóa của thiên hà," giáo sư Joydeep Bagchi từ Đại học CHRIST, Ấn Độ, chia sẻ.
Sự tác động đến Ngân Hà
Thông thường, hố đen ở trung tâm một thiên hà sẽ có ảnh hưởng lớn đến môi trường xung quanh nó, đặc biệt là quá trình hình thành sao. Trong trường hợp của thiên hà J23453268−0449256, hố đen này đã làm nóng lớp khí quanh nó đến mức không thể nguội đi để tạo ra sao mới.
Điều này khiến các nhà khoa học đặt ra câu hỏi: Nếu một ngày nào đó hố đen ở trung tâm Ngân Hà - Sagittarius A* "thức tỉnh" và hoạt động mạnh hơn, liệu điều tương tự có xảy ra với thiên hà của chúng ta không?
Nếu Sagittarius A* bắt đầu nuốt chửng các ngôi sao hoặc các đám mây khí lớn, nó có thể tạo ra một Sự kiện Gián đoạn Thủy triều (TDE) - một trong những hiện tượng mạnh mẽ nhất trong vũ trụ. Nếu luồng năng lượng từ sự kiện này hướng về phía Trái Đất, nó có thể gây ra những hậu quả khôn lường, từ việc phá hủy tầng ozone, gây đột biến DNA, cho đến đe dọa sự sống như những cuộc đại tuyệt chủng trong quá khứ.
Bước tiến trong nghiên cứu vũ trụ
Dù viễn cảnh này còn xa vời, nhưng phát hiện về thiên hà J23453268 - 0449256 đang giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về cách các thiên hà hoạt động và tiến hóa.
"Những nghiên cứu như thế này có thể giúp chúng ta giải mã những bí ẩn của vũ trụ, từ cách thiên hà phát triển đến khả năng tồn tại của sự sống," Shankar Ray, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết.
Vũ trụ vẫn còn vô số điều mà con người chưa thể lý giải. Và biết đâu, một ngày nào đó, những khám phá này có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về chính số phận của Ngân Hà.
Biên dịch: Thu Hoài
Andrew Paul là nhà báo của tại tạp chí Popular Science (PopSci). Bài viết được đăng trên Popular Science ngày 20/03/2025.
Popular Science là tạp chí khoa học nổi tiếng của Mỹ, được xuất bản từ năm 1872. Tạp chí cung cấp thông tin về các phát minh, nghiên cứu và tiến bộ trong các lĩnh vực như công nghệ, sinh học, vũ trụ học và môi trường, với cách tiếp cận dễ hiểu, giúp người đọc phổ thông tiếp cận kiến thức khoa học một cách sinh động và hấp dẫn.
