Các nhà khoa học tại Trường Bách khoa Liên bang Lausanne (EPFL) ở Thụy Sĩ vừa tạo ra một robot siêu nhỏ đầy bất ngờ. Robot này có thể theo dõi chất lượng nước. Điều đặc biệt là sau khi làm xong việc, nó sẽ tự phân hủy hoàn toàn, trở thành thức ăn cho các sinh vật khác trong tự nhiên. Đây là một phát minh rất mới và có thể mang lại nhiều lợi ích cho việc bảo vệ môi trường.
Những robot này có hình dạng giống như chiếc thuyền máy nhỏ, dài khoảng 5 cm, nặng 1,43 gram. Dù kích thước khiêm tốn, chúng có thể di chuyển với tốc độ gấp ba lần chiều dài cơ thể mỗi giây nhờ vào một phản ứng hóa học nhẹ, hoàn toàn không sử dụng pin hay động cơ.
Thân robot được tạo từ thức ăn viên dành cho cá, được nghiền nhỏ, ép khuôn và sấy đông thành hình dáng cố định. Bên trong robot chứa một hỗn hợp gồm axit citric và baking soda, được bịt kín bằng gel và đặt dưới một khoang chứa propylene glycol – chất lỏng an toàn và không độc hại.
Khi tiếp xúc với nước, robot hút ẩm qua lớp gel, kích hoạt phản ứng hóa học tạo ra khí CO₂. Áp lực từ khí đẩy propylene glycol ra phía sau, tạo lực đẩy giúp robot lướt nhẹ trên mặt nước thông qua hiệu ứng Marangoni – hiện tượng tự nhiên thường thấy ở côn trùng lướt nước như bọ nước.
Robot có thể được thả xuống các ao, hồ, hoặc khu nuôi trồng thủy sản để giám sát các chỉ số như nhiệt độ, độ pH hoặc mức độ ô nhiễm. Dữ liệu thu thập được truyền không dây hoặc lưu trữ để trích xuất sau.
Điểm đặc biệt của robot nằm ở giai đoạn "kết thúc sứ mệnh": sau một thời gian hoạt động, thân robot sẽ hút nước, mềm dần và chìm xuống, trở thành thức ăn cho cá hoặc các sinh vật dưới nước. Trong trường hợp không bị ăn, tất cả vật liệu đều phân hủy sinh học, không để lại rác thải điện tử hay nguy cơ ô nhiễm môi trường.
Ngoài vai trò giám sát, nhóm nghiên cứu kỳ vọng robot có thể được ứng dụng trong các trại nuôi thủy sản để phân phát thức ăn hoặc thuốc đến cá một cách chính xác và tự nhiên.
Dù thân robot có thể phân hủy hoàn toàn, phần cảm biến và vi mạch điện tử hiện vẫn chưa thể ăn được hoặc phân hủy sinh học. Theo giáo sư Dario Floreano, trưởng nhóm nghiên cứu, việc phát triển các thiết bị điện tử có khả năng phân hủy hoặc thậm chí ăn được là hướng nghiên cứu tiếp theo.
“Việc thay thế rác thải điện tử bằng vật liệu phân hủy sinh học đang được quan tâm mạnh mẽ. Tuy nhiên, việc tích hợp các vật liệu ăn được có chức năng chuyên biệt và giá trị dinh dưỡng vào công nghệ vẫn còn nhiều tiềm năng chưa được khai thác,” ông Floreano nhận định.
Phát minh này không chỉ mở ra hướng đi mới cho ngành robot sinh học mà còn đặt nền móng cho một tương lai công nghệ hòa hợp hơn với môi trường tự nhiên.
Neetika Walter là nhà báo của Interesting Engineering (IE). Bài viết được đăng trên IE vào ngày 08/05/2025.
Interesting Engineering là trang tin tức công nghệ và khoa học, chuyên cập nhật những phát minh và tiến bộ kỹ thuật mới nhất trên thế giới. Ra mắt năm 2011, nền tảng này cung cấp nội dung hấp dẫn về AI, năng lượng tái tạo, hàng không vũ trụ và nhiều lĩnh vực đột phá khác.
Biên dịch: Thu Hoài
