Một trong những thách thức lớn nhất đối với y tế toàn cầu là bệnh sốt rét và các bệnh do muỗi truyền như sốt xuất huyết, Zika và chikungunya. Những căn bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến hàng triệu người mà còn đe dọa đến sự phát triển của các quốc gia nghèo và đang phát triển. Tuy nhiên, với sự trợ giúp của công nghệ sinh học, các nhà khoa học đang tiến gần hơn tới giải pháp đột phá để giảm thiểu sự lây lan của những bệnh dịch này. Một trong những tiến bộ đáng chú ý là việc phát triển muỗi biến gen.
Tại một cơ sở nghiên cứu của công ty sinh học Oxitec nằm trên một khu công nghiệp ngoại ô Oxford, Anh, nhà nghiên cứu Michal Bilski đang thực hiện một thử nghiệm đầy tiềm năng. Anh sử dụng kim tiêm nhỏ để tiêm vào trứng muỗi một lượng DNA biến đổi. Đây là một trong những công đoạn quan trọng để tạo ra muỗi biến gen có thể giúp ngăn chặn sự lây lan của sốt rét và các bệnh khác do muỗi truyền.
Các con muỗi biến gen này mang gen "tự giới hạn", khiến cho các con cái không thể sống sót nếu giao phối. Điều này giúp giảm nhanh chóng số lượng muỗi, từ đó làm giảm nguy cơ lây lan bệnh tật. Sau khi được tiêm DNA, trứng muỗi sẽ phát triển thành ấu trùng và muỗi trưởng thành, tiếp tục giao phối với muỗi hoang dã.
Trước đó, muỗi biến gen của Oxitec đã được thử nghiệm tại Florida và Brazil để kiểm soát sự bùng phát của sốt xuất huyết, một bệnh nhiệt đới bỏ quên. Những thử nghiệm này cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc giảm thiểu số lượng muỗi và làm chậm tốc độ lây lan của bệnh.
Theo Lottie Renwick, giám đốc chiến lược của tổ chức Malaria No More UK, muỗi biến gen có thể là một công cụ mạnh mẽ trong cuộc chiến chống lại sốt rét, nhưng cần được kết hợp với các biện pháp phòng ngừa khác như lưới chống muỗi và thuốc tiêm.
Dù có những thách thức, các nhà khoa học vẫn lạc quan về triển vọng của công nghệ muỗi biến gen trong việc kiểm soát sự lây lan của bệnh sốt rét và các bệnh khác. Ông Grey Frandsen, CEO của Oxitec, cho biết: “Đây là thời điểm để các công cụ đột phá như thế này phát huy tác dụng. Chúng tôi đang tiếp tục nghiên cứu và cải tiến công nghệ này để đem lại giải pháp hiệu quả hơn.”
Công nghệ muỗi biến gen không chỉ hứa hẹn sẽ giúp giảm thiểu bệnh sốt rét mà còn mở ra cơ hội mới trong cuộc chiến chống lại các bệnh truyền nhiễm. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao nhất, công nghệ này cần được kết hợp với các biện pháp phòng ngừa khác và được triển khai một cách cẩn trọng.
Sarah Johnson là nhà báo của The Guardian. Bài viết được đăng trên The Guardian vào ngày 06/05/2025.
The Guardian là một trong những tờ báo hàng đầu tại Vương quốc Anh, được biết đến với cam kết cung cấp thông tin chính xác, đa chiều và độc lập. Tờ báo này được thành lập vào năm 1821 dưới tên gọi The Manchester Guardian và sau đó đổi tên thành The Guardian vào năm 1959. The Guardian nổi bật với phong cách báo chí điều tra sắc bén và thường xuyên đưa ra các bài phân tích sâu sắc về các vấn đề chính trị, xã hội, văn hóa, môi trường và kinh tế.
Biên dịch: Thu Hoài
