Các nhà khoa học Trung Quốc đã đạt được một bước đột phá quan trọng trong lĩnh vực quan sát từ xa. Họ đã phát triển thành công một hệ thống laser có khả năng đọc rõ các chữ viết có kích thước milimet trên vật thể từ khoảng cách lên tới 1,36 km. Khoảng cách này tương đương với khoảng 0,85 dặm hoặc chiều dài của 14 sân bóng đá tiêu chuẩn.
Khác với các thiết bị quang học truyền thống như kính viễn vọng hay ống nhòm vốn thường gặp hạn chế do hiện tượng nhiễu xạ, biến dạng ánh sáng trong không khí khiến hình ảnh bị mờ, hệ thống mới vận hành dựa trên nguyên lý giao thoa cường độ tích cực (active intensity interferometry). Phương pháp này không tập trung vào việc ghi lại hình ảnh trực tiếp mà đo đạc và phân tích sự biến đổi cường độ ánh sáng phản xạ từ bề mặt vật thể.
Trong thí nghiệm, nhóm nghiên cứu đã chiếu tám tia laser hồng ngoại về phía mục tiêu ở xa. Hai kính viễn vọng được bố trí cách nhau ghi nhận sự thay đổi nhỏ về cường độ ánh sáng theo thời gian. Dữ liệu sau đó được xử lý bằng thuật toán máy tính để tái tạo chi tiết nhỏ, trong đó có những chữ cái cao chỉ 3 millimet.
So với các hệ thống kính viễn vọng thông thường chỉ có thể phân giải chi tiết lớn hơn 42 millimet ở cùng khoảng cách, hệ thống laser này đã nâng độ phân giải lên gấp 14 lần. Đây là bước tiến quan trọng, mở ra nhiều ứng dụng tiềm năng trong khảo cổ học, giúp khảo sát các phù điêu, họa tiết trên vách đá mà không cần leo trèo, hay hỗ trợ các nhà bảo tồn môi trường theo dõi các khu vực sinh thái hoang dã từ xa.
Tuy vậy, các nhà nghiên cứu thừa nhận công nghệ này vẫn còn những hạn chế nhất định. Việc căn chỉnh chính xác các tia laser và kính viễn vọng khá phức tạp, đồng thời hệ thống chỉ hoạt động hiệu quả khi có đường nhìn thẳng và mục tiêu phải được chiếu sáng bằng laser, khiến nó chưa phù hợp cho những trường hợp cần sự bí mật hoặc quan sát qua vật cản.
Nhóm nghiên cứu cho biết đang tiếp tục hoàn thiện công nghệ, tập trung vào việc cải tiến khả năng điều khiển laser và áp dụng các thuật toán trí tuệ nhân tạo nhằm nâng cao độ chính xác và hiệu quả trong tái tạo hình ảnh.
Thành tựu này không chỉ đánh dấu bước tiến trong lĩnh vực công nghệ hình ảnh từ xa mà còn mở ra nhiều khả năng ứng dụng trong các ngành khoa học và bảo tồn thiên nhiên.
Rupendra Brahambhatt là một nhà báo, nhà văn khoa học và nhà làm phim tự do, hiện đang cộng tác với Interesting Engineering (IE). Bài viết dược đăng trên IE vào ngày 25/05/2025.
Interesting Engineering là trang tin tức công nghệ và khoa học, chuyên cập nhật những phát minh và tiến bộ kỹ thuật mới nhất trên thế giới. Ra mắt năm 2011, nền tảng này cung cấp nội dung hấp dẫn về AI, năng lượng tái tạo, hàng không vũ trụ và nhiều lĩnh vực đột phá khác.
Biên dịch: Thu Hoài
