Một nghĩa trang thời Trung Cổ được phát hiện gần Sân bay Cardiff đang làm dấy lên nhiều câu hỏi đối với các nhà khảo cổ học, khi những bí ẩn xoay quanh địa điểm này ngày càng trở nên phức tạp.
Di chỉ được phát hiện vào năm 2024, có niên đại từ thế kỷ 6 hoặc 7, với hàng chục bộ hài cốt nằm trong những tư thế kỳ lạ cùng nhiều hiện vật bất ngờ. Mới đây, các nhà nghiên cứu phát hiện gần như tất cả người được chôn cất tại đây đều là phụ nữ. Dù xương cốt cho thấy họ từng làm việc nặng nhọc, nhưng lại xuất hiện nhiều dấu hiệu cho thấy họ từng sống trong sự giàu sang và xa hoa.
Một trong những phát hiện gây chú ý là bộ xương của một người phụ nữ bị vứt vào một rãnh, hoàn toàn trái ngược với tất cả các ngôi mộ khác, nơi người chết được chôn cất một cách cẩn thận.
Đến nay, có 39 bộ xương người trưởng thành đã được phát hiện trong các ngôi mộ được đào vào lớp đá vôi dày đặc. Mặc dù phân tích vẫn chưa hoàn tất, nhưng hầu hết những người được chôn cất tại đây đều là phụ nữ, chỉ trừ một người. “Tôi chưa thể giải thích hoàn toàn về điều này,” tiến sĩ Seaman chia sẻ.
Cũng theo tiến sĩ Seaman, có thể đây là một cộng đồng đặc biệt, hoặc chỉ là một nghĩa trang nằm trong một khu vực rộng lớn hơn. Một giả thuyết khác là có thể có nhiều nam giới ở một phần khác của nghĩa trang. Ngoài ra, hai bộ xương trẻ em cũng đã được phát hiện, một số lượng khá nhỏ so với tỷ lệ tử vong cao ở trẻ em trong thời kỳ đó. Các ngôi mộ của trẻ em này cũng có những đặc điểm gây tò mò.
“Đất được dùng để lấp mộ có màu sắc và thành phần khác biệt so với đất trong các ngôi mộ của người lớn,” tiến sĩ Marion Shiner, một nhà khảo cổ học từ Đại học Cardiff, giải thích. “Nó có màu tối hơn và có vẻ hữu cơ, điều này có thể cho thấy một khoảng thời gian đã trôi qua giữa việc chôn cất người lớn và trẻ em. Đây lại là một bí ẩn nữa.”
Các hiện vật được phát hiện tại khu vực khai quật cũng góp phần làm rõ hơn về những người đã được chôn cất ở đây. Mảnh gốm và thủy tinh khắc tinh xảo có thể đã được mang đến nghĩa trang bởi những người tham dự lễ hội, những người đến thăm viếng người đã khuất.
Những hiện vật này cho thấy đây không phải là một cộng đồng bình thường. Mỗi người ở đây đều được chôn cất với sự chăm sóc tỉ mỉ, một số người nằm thẳng, những người khác ngồi khom, tất cả đều hướng từ đông sang tây.
Nhóm nghiên cứu hiện vẫn chưa hiểu lý do tại sao người phụ nữ bị vứt vào rãnh lại bị đối xử khác biệt như vậy, nhưng họ cho rằng cô có thể là một người bị xa lánh hoặc một tội phạm. Các nhà khảo cổ đã đưa bộ xương của cô đến phòng thí nghiệm tại Đại học Cardiff để điều tra thêm.
Tiến sĩ Katie Faillace, một chuyên gia về xương, cho rằng người phụ nữ này có thể đã ngoài 30 tuổi hoặc đầu 40. Bộ xương của cô có dấu hiệu của một vết gãy đã lành ở tay, trong khi chiếc răng của cô bị nhiễm trùng và có mụn áp xe, khiến các rễ răng lộ ra và rất đau đớn. Hiện nay, 10 bộ xương khác đang được phân tích chi tiết hơn.
Kết quả phân tích cho thấy những người được chôn cất ở nghĩa trang này không phải tất cả đều đến từ khu vực địa phương, mà có thể đến từ khắp nơi ở Wales và cả khu vực phía tây nam nước Anh. Các nhà khảo cổ sẽ tiếp tục phân tích DNA để xem liệu có mối quan hệ họ hàng nào giữa họ không.
Một trong những điểm đặc biệt thu hút sự chú ý của nhóm nghiên cứu là sự thay đổi trong chế độ ăn uống của những người này. Các nghiên cứu từ hàm răng cho thấy họ đã ăn một chế độ ăn nhiều carbohydrate nhưng rất ít thịt, và đặc biệt không có dấu hiệu của việc ăn cá. Điều này chỉ xảy ra sau khi người La Mã rời đi, tạo ra một dấu hỏi lớn.
“Chúng tôi hy vọng có thể kể câu chuyện của những cá nhân trong nghĩa trang này, nhưng cũng là của cả cộng đồng rộng lớn hơn,” ông Seaman cho biết. “Chúng ta biết rất nhiều về cuộc sống của các vị vua và hoàng hậu, nhưng lại ít biết về cuộc sống của những người bình thường. Và chưa bao giờ chúng ta có thể khám phá một cộng đồng nhỏ như thế này với nhiều mối quan hệ thú vị như vậy.”
Tuy nhiên, hiện tại, vẫn còn rất nhiều bí ẩn chưa thể giải đáp.
Rebecca Morelle biên tập viên khoa học của BBC. Bài viết được đăng trên BBC vào ngày 23/04/2025.
BBC (British Broadcasting Corporation) là trang tin tức quốc tế uy tín có trụ sở tại Anh, cung cấp thông tin đa lĩnh vực như thời sự, kinh doanh, khoa học, sức khỏe và văn hóa. Với lối đưa tin khách quan, chuẩn mực và cập nhật liên tục, trang web bbc.com là nguồn tham khảo tin cậy cho hàng triệu độc giả trên toàn thế giới.
Biên dịch: Thu Hoài
