Các đám cháy rừng đã đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành cảnh quan, hệ sinh thái và lịch sử loài người qua hàng thế kỷ. Một số vụ cháy rừng chết chóc nhất đã thiêu rụi hàng triệu mẫu đất, để lại sự tàn phá nặng nề và thay đổi cách chúng ta đối mặt và quản lý các môi trường dễ bị tổn thương bởi lửa.
Những vụ cháy rừng gây thiệt hại lớn nhất thường phát sinh từ điều kiện khô hạn, sét đánh và gió mạnh, tạo ra những đám cháy khổng lồ, hủy diệt mà chúng ta không thể lường trước.
Cháy rừng New South Wales (1974-75)
Mùa hè khắc nghiệt năm 1974-1975 ghi dấu ấn là một trong những mùa cháy rừng tồi tệ nhất trong lịch sử hiện đại, đặc biệt là ở Châu Đại Dương, khi gần 289 triệu mẫu Anh (tương đương 117 triệu ha) đất đai bị thiêu rụi. Đây là một con số khổng lồ, chiếm khoảng 15% tổng diện tích đất của Úc. Mặc dù vậy, số người thiệt mạng khá thấp do phần lớn các đám cháy xảy ra ở những khu vực ít dân cư, chủ yếu là vùng nội địa rộng lớn của lục địa này.
Cháy rừng Úc 2019-2020
Một thảm họa khác được gọi là "Mùa hè Đen" đã xảy ra vào năm 2019-2020, khi 60 triệu mẫu Anh (khoảng 24,3 triệu ha) đất đai bị thiêu rụi trong những vụ cháy rừng nghiêm trọng, gây tổn thất nặng nề cho động vật hoang dã và các cộng đồng sống gần các khu vực bị ảnh hưởng. Đây được xem là một trong những mùa cháy rừng khốc liệt nhất trong lịch sử Úc, làm rung chuyển toàn bộ hệ sinh thái và để lại những hậu quả kéo dài đối với quốc gia này.
Cháy rừng Taiga Siberia (2003)
Năm 2003 chứng kiến một trong những vụ cháy rừng lớn nhất trong lịch sử khi 55 triệu mẫu Anh (tương đương 22 triệu ha) rừng taiga phương Bắc bị thiêu rụi. Những đám cháy này lan rộng trong các khu vực hẻo lánh của Siberia, chủ yếu do hạn hán và sét đánh. Đây là một trong những thảm họa cháy rừng đáng sợ nhất, tàn phá hệ sinh thái của vùng rừng taiga và ảnh hưởng lâu dài đến môi trường sống.
Cháy rừng Nga 2021
Cháy rừng ở Nga tiếp tục diễn biến nghiêm trọng trong năm 2021, với hơn 44,5 triệu mẫu Anh (khoảng 18 triệu ha) đất đai bị thiêu rụi. Các đám cháy này xảy ra chủ yếu ở khu vực rừng taiga phương Bắc, và biến đổi khí hậu đã khiến chúng trở nên tồi tệ hơn, với những đợt nhiệt độ cao bất thường và hạn hán nghiêm trọng. Những thảm họa cháy rừng như vậy tiếp tục là hồi chuông cảnh tỉnh về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đối với các khu vực rừng rộng lớn và dễ bị tổn thương trên thế giới.
Cháy rừng Rồng Đen (1987)
Một trong những vụ cháy rừng khủng khiếp nhất trong lịch sử Bắc Mỹ, Cháy rừng Rồng Đen đã thiêu rụi hơn 18 triệu mẫu Anh (khoảng 7,3 triệu ha) đất đai rộng lớn, trải dài qua Trung Quốc và Nga. Các đám cháy lan nhanh chóng nhờ sự trợ giúp của những cơn gió mạnh, dẫn đến một thảm họa cháy rừng tàn khốc, để lại hậu quả sâu rộng không chỉ ở châu Á mà còn ảnh hưởng đến các hệ sinh thái và cộng đồng.
Cháy rừng Manitoba (1989)
Cháy rừng Manitoba 1989 là một trong những vụ cháy rừng nghiêm trọng nhất trong lịch sử Canada, với 8 triệu mẫu Anh (khoảng 3,2 triệu ha) bị thiêu rụi. Vụ cháy này không chỉ gây thiệt hại lớn về tài sản mà còn buộc hàng nghìn người phải sơ tán khỏi khu vực, đồng thời thay đổi hoàn toàn chiến lược phòng cháy chữa cháy của đất nước, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong việc cải thiện công tác dập lửa và quản lý rừng.
Cháy rừng Black Friday (1939)
Cháy rừng Black Friday, thiêu rụi gần 5 triệu mẫu Anh (khoảng 2 triệu ha) đất ở Úc, vẫn được xem là một trong những thảm họa cháy rừng khủng khiếp và chết chóc nhất trong lịch sử. Những đám cháy này bùng phát dưới nhiệt độ cao và điều kiện khô hạn cực độ, lan rộng khắp Victoria và phá hủy hoàn toàn các thị trấn, để lại một dấu ấn khó quên trong ký ức của đất nước.
Cháy rừng Chinchaga (1950)
Vụ cháy rừng Chinchaga, hay còn được biết đến với cái tên Cháy rừng Wisp, đã thiêu rụi khoảng 3,5 đến 4,2 triệu mẫu Anh (từ 1,4 đến 1,7 triệu ha) ở phía bắc British Columbia và khu vực phía đông Bắc Mỹ. Chỉ sau một thời gian ngắn, ngọn lửa đã tạo ra Đại Màn Khói, khiến bầu trời không chỉ u ám ở Bắc Mỹ mà còn tối sầm xuống châu Âu, gây ra sự tắc nghẽn khí quyển và một hiện tượng khí tượng hiếm gặp.
Đại cháy năm 1919
Vụ Đại cháy năm 1919 đã thiêu rụi hơn 5 triệu mẫu Anh (khoảng 2 triệu ha) ở phía đông Bắc Mỹ, ảnh hưởng đến các khu vực lớn như Minnesota và Ontario. Được thúc đẩy bởi những đợt hạn hán kéo dài và gió mạnh, vụ cháy này đã tàn phá một diện tích rộng lớn, gây ra thiệt hại to lớn và làm thay đổi chiến lược phòng chống cháy rừng trong khu vực. Đây là một trong những vụ cháy rừng đáng nhớ nhất trong lịch sử của Bắc Mỹ.
Đại cháy năm 1910 (The Big Burn)
Còn được gọi là The Big Burn, vụ cháy rừng này đã thiêu rụi hơn 3 triệu mẫu Anh (khoảng 1,2 triệu ha) ở đông bắc Washington, bắc Idaho, và tây Montana. Vụ cháy này không chỉ là vụ lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ mà còn được xem là một trong những thảm họa cháy rừng tồi tệ nhất trong lịch sử thế giới.
Nó đã định hình lại các chính sách quản lý rừng và đám cháy, dẫn đến việc tăng cường sử dụng các đám cháy có kiểm soát như một phương pháp quan trọng để ngăn ngừa các đám cháy ngoài tầm kiểm soát.
Đại cháy Trung Tây năm 1871
Vào năm 1871, một chuỗi các đám cháy thảm khốc, bao gồm Đại cháy Chicago nổi tiếng và Cháy rừng Peshtigo, đã thiêu rụi gần 3 triệu mẫu Anh (khoảng 1,2 triệu ha) tại các bang Michigan và Wisconsin. Những đám cháy này được kích hoạt bởi nhiệt độ cao và gió mạnh, tạo ra một trong những thảm họa cháy rừng chết chóc nhất trong lịch sử Hoa Kỳ, phá hủy hàng nghìn ngôi nhà và cướp đi sinh mạng của hàng trăm người.
Cháy rừng phức hợp Taylor (2004)
Một trong những mùa cháy rừng nghiêm trọng nhất trong lịch sử Alaska, Cháy rừng phức hợp Taylor đã thiêu rụi khoảng 1,3 triệu mẫu Anh (tương đương 526.000 ha) vào năm 2004. Các đám cháy nhỏ lan rộng và kết hợp thành một đám cháy khổng lồ, với khói bao trùm khu vực rộng lớn, thậm chí kéo dài đến Los Angeles. Đây là mùa cháy lớn nhất trong lịch sử bang này, khiến chính quyền phải áp dụng các biện pháp dập lửa mạnh mẽ.
Cháy rừng Smokehouse Creek (2024)
Vào năm 2024, Cháy rừng Smokehouse Creek đã bùng phát tại Texas, thiêu rụi hơn 1 triệu mẫu Anh (khoảng 428.000 ha) chỉ trong ba tuần. Đây là một trong những vụ cháy lớn nhất trong lịch sử Texas, cảnh báo về nguy cơ ngày càng gia tăng do nhiệt độ khắc nghiệt và hạn hán kéo dài, vấn đề ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn do biến đổi khí hậu.
Cháy rừng Yellowstone (1988)
Vụ Cháy rừng Yellowstone năm 1988 đã thiêu rụi khoảng 794.000 mẫu Anh (khoảng 321.000 ha) và thay đổi hoàn toàn chính sách phòng cháy chữa cháy tại các công viên quốc gia của Hoa Kỳ. Những đám cháy này xuất hiện trong một mùa hạn hán nghiêm trọng, và mặc dù gây thiệt hại lớn, chúng cũng góp phần vào việc tái sinh các hệ sinh thái tự nhiên trong công viên, minh chứng cho sức mạnh hồi phục của thiên nhiên.
Cháy rừng Nga 2010
Vụ cháy rừng Nga 2010 đã thiêu rụi hơn 740.000 mẫu Anh (khoảng 300.000 ha), phá hủy một phần lớn đất đai của quốc gia này. Những đám cháy không chỉ gây thiệt hại nặng nề mà còn khiến khói và ô nhiễm không khí lan rộng khắp thủ đô Moscow, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của hàng triệu cư dân và gây ra một cuộc khủng hoảng y tế công cộng.
Biên dịch: Hà Linh
