Khi được xem các thông điệp do trí tuệ nhân tạo (AI) hoặc bác sĩ con người viết, bệnh nhân có xu hướng ưa thích các phản hồi do AI tạo ra, mặc dù mức độ hài lòng chung đối với cả hai đều cao, theo nghiên cứu đăng trên tạp chí JAMA Network Open vào ngày 11 tháng 3.
Sự ưu ái này giảm đi, nhưng không mất hẳn, khi bệnh nhân biết rằng thông điệp đó là sản phẩm của AI, các nhà nghiên cứu cho biết.
Kết quả cho thấy việc thông báo cho bệnh nhân về sự tham gia của AI trong giao tiếp y tế không làm giảm đáng kể lòng tin vào thông điệp, các nhà nghiên cứu kết luận.
“Các hệ thống y tế đều đang phải đối mặt với câu hỏi liệu chúng ta có nên công khai việc sử dụng AI và làm thế nào để công khai,” Tiến sĩ Ananda Chowdhury, nhà nghiên cứu chính và phó giáo sư y học tại Đại học Duke, cho biết trong một thông cáo báo chí.
“Chúng ta đều mong muốn minh bạch và đồng thời muốn bệnh nhân hài lòng. Nếu công khai AI, liệu chúng ta sẽ mất gì? Đó là câu hỏi mà nghiên cứu của chúng tôi muốn trả lời,” ông nói thêm.
Trong nghiên cứu, gần 1.500 bệnh nhân thuộc Hệ thống Y tế Đại học Duke đã tham gia khảo sát so sánh các ghi chú bác sĩ do AI tạo ra với những ghi chú được viết bởi bác sĩ con người.
Các chủ đề của ghi chú bao gồm yêu cầu tái cấp phát thuốc, câu hỏi về tác dụng phụ của thuốc và kết quả phát hiện ung thư trong một bức ảnh chẩn đoán.
Các phản hồi của bác sĩ con người được viết bởi một nhóm bác sĩ thực hiện các câu trả lời thực tế cho các tình huống khảo sát, phản ánh cách họ giao tiếp với bệnh nhân trong thực tế.
ChatGPT được sử dụng để tạo ra các phản hồi AI, và các bác sĩ tham gia nghiên cứu đã kiểm tra tính chính xác của các ghi chú này. Các ghi chú AI chỉ cần điều chỉnh rất ít, các nhà nghiên cứu cho biết.
Kết quả cho thấy bệnh nhân thích các thông điệp do AI viết hơn một chút, với sự chênh lệch trung bình 0,3 điểm trên thang điểm 5 về mức độ hài lòng. Các ghi chú AI cũng được đánh giá cao hơn về tính hữu ích và sự cảm thông đối với bệnh nhân, với các điểm số cao hơn lần lượt là 0,3 và 0,4 điểm.
Ghi chú AI có xu hướng dài hơn, cung cấp nhiều chi tiết hơn và thể hiện sự cảm thông tốt hơn so với ghi chú của bác sĩ con người, các nhà nghiên cứu cho biết.
Tuy nhiên, sự hài lòng giảm xuống khi bệnh nhân biết rằng ghi chú đến từ AI, với điểm số của AI thấp hơn 0,1 điểm so với bác sĩ con người.
“Nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra rằng bệnh nhân có sự ưa thích nhẹ đối với thông điệp do AI viết, mặc dù họ ít hài lòng hơn một chút khi biết rằng AI tham gia vào việc soạn thảo,” Tiến sĩ Joanna Cavalier, nhà nghiên cứu chính và phó giáo sư y học tại Trường Y Đại học Duke, cho biết.
Dù người viết là ai, hơn 75% bệnh nhân đều hài lòng với phản hồi mà họ nhận được, kết quả nghiên cứu cho thấy — ngay cả khi họ biết thông điệp đó đến từ AI.
Ngoài ra, mức độ nghiêm trọng của thông điệp không ảnh hưởng đến sự ưa thích của bệnh nhân khi họ biết rằng ghi chú do AI soạn thảo.
“Ban đầu, chúng tôi nghĩ rằng bệnh nhân sẽ dễ chấp nhận hơn các thông điệp liên quan đến các vấn đề ít nghiêm trọng như tái cấp phát thuốc khi được thông báo rằng đó là sản phẩm của AI. Tuy nhiên, không có sự khác biệt nào,” các nhà nghiên cứu cho biết.
Điều này có nghĩa là bệnh nhân không phân biệt giữa việc AI soạn thảo một thông điệp về tái cấp phát thuốc hay một ghi chú về khả năng ung thư được phát hiện trong hình ảnh.
“Những phát hiện này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nghiên cứu cho thấy bệnh nhân có mức độ hài lòng cao hơn khi họ có thể kết nối điện tử với các bác sĩ của mình,” Tiến sĩ Chowdhury nói.
“Cùng lúc đó, các bác sĩ thường cảm thấy kiệt sức khi hộp thư của họ đầy ắp, khiến việc sử dụng các công cụ tự động trở nên hấp dẫn để giảm bớt gánh nặng này,” ông chia sẻ. “Cuối cùng, những phát hiện này mang lại cho chúng tôi niềm tin để sử dụng công nghệ như AI, giúp các bác sĩ giảm bớt kiệt sức mà vẫn làm đúng và thông báo cho bệnh nhân khi sử dụng AI.”
Dennis Thompson là phóng viên tại MedicineNet. Bài viết được đăng trên MedicineNet ngày 14/03/2025.
MedicineNet là một công ty xuất bản truyền thông y tế trực tuyến cung cấp thông tin y tế chuyên sâu, dễ hiểu và có thẩm quyền cho người tiêu dùng thông qua một trang web mạnh mẽ, thân thiện với người dùng và tương tác.
Biên dịch: Hà Linh
