Bắt đầu từ tháng 4/2025, Tokyo Metropolitan, một trong những nhà tuyển dụng lớn nhất cả nước, sẽ cho phép nhân viên của mình chỉ làm việc 4 ngày một tuần. Họ cũng sẽ bổ sung chính sách "nghỉ phép một phần để chăm sóc trẻ em" mới, cho phép một số nhân viên làm việc ít hơn 2 giờ mỗi ngày. Mục tiêu là giúp những nhân viên là cha mẹ cân bằng giữa việc chăm sóc trẻ em và công việc, Thống đốc Tokyo Yuriko Koike cho biết.
"Chúng tôi sẽ tiếp tục xem xét lại phong cách làm việc một cách linh hoạt để đảm bảo rằng phụ nữ không phải hy sinh sự nghiệp của mình vì những sự kiện trong cuộc sống như sinh con hoặc nuôi con", Koike phát biểu trong bài phát biểu tại phiên họp thường kỳ của Hội đồng thành phố Tokyo, tờ Japan Times đưa tin.
Các chính sách mới được đưa ra khi tỷ lệ sinh ở Nhật Bản đạt mức thấp kỷ lục vào năm 2024. Theo Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi, từ tháng 1 đến tháng 6, cả nước ghi nhận 350.074 ca sinh, giảm 5,7% so với cùng kỳ năm 2023.
Nhật Bản không phải là quốc gia duy nhất phải đối mặt với tình trạng sinh đẻ giảm. Theo tờ The New Yorker, đến năm 2100, 97% các quốc gia trên thế giới được dự đoán sẽ ở mức dưới mức thay thế, tức là số ca sinh cần thiết để duy trì dân số ổn định. Hàn Quốc có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới và xe đẩy cho chó đã bán chạy hơn xe đẩy trẻ em ở đó vào năm ngoái.
Trong khi Liên hợp quốc dự đoán dân số toàn cầu sẽ tiếp tục tăng trưởng trong thế kỷ này, một số người ủng hộ sinh đẻ (bao gồm, đáng chú ý là, người đàn ông giàu nhất thế giới và là cha của 13 đứa con Elon Musk) lo ngại rằng tỷ lệ sinh giảm là vấn đề lớn nhất đang nổi lên của thế giới.
Tỷ lệ sinh tổng thể của Nhật Bản, biểu thị số con mà một phụ nữ có trong suốt cuộc đời, là 1,2 vào năm 2023, và ở Tokyo, tỷ lệ sinh thậm chí còn thấp hơn ở mức 0,99. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), để duy trì dân số ổn định nói chung, cần có tỷ lệ sinh là 2,1. Theo Cơ quan Tình báo Trung ương, độ tuổi trung bình của công dân Nhật Bản là 49,9. Ở Hoa Kỳ, độ tuổi trung bình là 38,9.
Nhật Bản đã có những bước đi quyết liệt để đảo ngược tỷ lệ sinh thấp. Bắt đầu từ những năm 1990, chính phủ yêu cầu các công ty cung cấp chế độ nghỉ phép chăm sóc con hào phóng, thêm trợ cấp cho dịch vụ chăm sóc ban ngày và bắt đầu cung cấp tiền mặt cho cha mẹ. Đầu năm nay, chính quyền Tokyo cũng đã ra mắt ứng dụng hẹn hò riêng để giúp những người độc thân tìm được bạn đời và kết hôn.
Tuy nhiên, theo số liệu của chính phủ, tỷ lệ sinh vẫn liên tục giảm trong 8 năm qua.
Chuyển sang tuần làm việc bốn ngày có thể giúp giải quyết một số vấn đề cốt lõi liên quan đến văn hóa làm việc nặng nhọc của Nhật Bản, điều này có thể đặc biệt ảnh hưởng đến phụ nữ đi làm. Khoảng cách giữa nam giới và phụ nữ khi nói đến công việc nhà là một trong những khoảng cách lớn nhất trong số các quốc gia OECD, với phụ nữ ở Nhật Bản tham gia vào công việc không được trả lương nhiều hơn nam giới gấp năm lần, chẳng hạn như chăm sóc trẻ em và chăm sóc người già, theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế.
Theo IMF, hơn một nửa số phụ nữ sinh ít con hơn mong muốn cho biết họ sinh ít con hơn vì phải làm nhiều việc nhà hơn khi có thêm một đứa con.
Trong một số trường hợp, việc chuyển sang tuần làm việc bốn ngày đã được chứng minh là cải thiện công bằng trong công việc nhà. Đàn ông báo cáo rằng họ dành nhiều thời gian hơn 22% cho việc chăm sóc trẻ em và nhiều thời gian hơn 23% cho công việc nhà trong một thử nghiệm tuần làm việc bốn ngày do 4 Day Week Global thực hiện trên sáu quốc gia, tổ chức ủng hộ vấn đề này.
Peter Miscovich, giám đốc tương lai công việc toàn cầu tại công ty dịch vụ bất động sản JLL, cho biết cần phải có một sự thay đổi lớn trong xã hội để tuần làm việc bốn ngày được áp dụng rộng rãi hơn, nhưng nhiều năm thử nghiệm đã chỉ ra rằng làm việc ít hơn một ngày mỗi tuần sẽ cải thiện năng suất và sức khỏe của nhân viên.
Miscovich chia sẻ với tạp chí Fortune rằng: “Mặt tích cực của tất cả những điều đó là ít căng thẳng hơn, ít kiệt sức hơn, nghỉ ngơi tốt hơn, ngủ ngon hơn, ít tốn kém hơn cho nhân viên, mức độ tập trung cao hơn trong giờ làm việc và trong một số trường hợp, kết quả là họ cam kết nhiều hơn với công ty.
Julia Hobsbawm, người sáng lập công ty tư vấn nơi làm việc Workathon và là tác giả của cuốn sách Working Assumptions: What We Thought We Knew About Work Before Covid and Generative AI—And What We Know Now, cho biết mặc dù các bài kiểm tra tuần làm việc bốn ngày như ở Tokyo có thể là những thử nghiệm mang tính sáng tạo, nhưng chúng có thể không phải là giải pháp như một số người đưa ra.
Hobsbawm nói với tạp chí Fortune rằng : "Tôi tin chắc rằng không có giải pháp nào phù hợp với tất cả mọi người".
“Trong thời đại ngày càng linh hoạt hơn trong các hoạt động làm việc, cả về mặt công nghệ và con người, bạn không thể nói rằng một mô hình tuần làm việc bốn ngày phù hợp với một ngành, một quốc gia, cho một mục đích nào đó, là phù hợp với tất cả.”
Biên dịch: Như Ý
