Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Aging vào ngày 3 tháng 2, phát hiện rằng việc bổ sung omega-3 đều đặn có thể làm chậm quá trình lão hóa sinh học ở người cao tuổi. Khi kết hợp omega-3, vitamin D và tập thể dục thường xuyên, kết quả mang lại những lợi ích rõ rệt hơn nữa.
Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng các can thiệp này có thể làm chậm quá trình lão hóa sinh học của người tham gia đến gần bốn tháng.
Kết quả này được rút ra từ nghiên cứu DO-HEALTH của Đại học Zurich, với sự tham gia của 777 người Thụy Sĩ, đây là nghiên cứu lớn nhất về người trưởng thành khỏe mạnh từ 70 tuổi trở lên tại châu Âu.
Thử nghiệm lâm sàng DO-HEALTH đã chứng minh rằng các thực phẩm chức năng và việc tập luyện sức mạnh thường xuyên có thể mang lại lợi ích sâu rộng cho người cao tuổi, từ phòng ngừa ung thư đến giảm thiểu nguy cơ té ngã. Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học muốn kiểm tra liệu những yếu tố này có thể ảnh hưởng đến lão hóa sinh học hay không.
Lão hóa sinh học là sự đo lường tuổi tác của cơ thể, được xác định bởi yếu tố di truyền, môi trường và các yếu tố khác, không phụ thuộc vào tuổi thực tế của người đó. Một người khỏe mạnh có thể có độ tuổi sinh học thấp hơn độ tuổi thực tế, trong khi người ít khỏe mạnh có thể trải qua quá trình lão hóa nhanh hơn so với tuổi thực tế của mình.
Mặc dù những thay đổi trong lão hóa sinh học từ omega-3, vitamin D và tập thể dục có thể "có vẻ nhỏ", nhưng chúng có thể tạo ra những tác động sâu rộng đối với sức khỏe cộng đồng, như lời giải thích của Tiến sĩ Heike Bischoff-Ferrari, tác giả chính của nghiên cứu, và là trưởng khoa Nghiên cứu Lão khoa và Lão hóa tại Đại học Zurich.
Kết quả nghiên cứu này "hỗ trợ ba chiến lược sức khỏe cộng đồng này như một giải pháp tổng hợp để kéo dài tuổi thọ khỏe mạnh cho người cao tuổi," Tiến sĩ Bischoff-Ferrari chia sẻ với Health. "Quan trọng hơn, các chiến lược này không chỉ hiệu quả mà còn an toàn và dễ tiếp cận."
Đo lường lão hóa sinh học
Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học yêu cầu người tham gia theo một trong tám phương pháp điều trị khác nhau, bao gồm sự kết hợp của bổ sung omega-3, vitamin D và/hoặc thực hiện bài tập sức mạnh 30 phút ba lần mỗi tuần.
Người tham gia đã được lấy mẫu máu bốn lần trong suốt ba năm, và các nhà nghiên cứu đã phân tích các mẫu này bằng các “đồng hồ di truyền học” tiên tiến. Những bài kiểm tra này theo dõi sự thay đổi trong các phân tử DNA, giúp đo lường quá trình lão hóa sinh học và tuổi thật của mỗi người.
Steven Horvath, Tiến sĩ, nhà nghiên cứu chính tại Altos Labs Vương quốc Anh, là một trong những người tiên phong phát triển các đồng hồ di truyền học và đã hợp tác với Bischoff-Ferrari trong nghiên cứu này.
"Những bài kiểm tra này là công nghệ hiện đại nhất," Horvath cho biết với Health. "Một trong các đồng hồ di truyền học, GrimAge, được đặt tên theo thần Chết vì lý do - độ chính xác dự đoán nguy cơ tử vong và bệnh tật của nó đã được kiểm chứng qua hàng chục nghiên cứu dịch tễ học trên toàn cầu," ông chia sẻ.
Sau khi phân tích DNA của người tham gia bằng các đồng hồ di truyền học, Bischoff-Ferrari và các đồng nghiệp phát hiện rằng omega-3 có thể làm chậm quá trình lão hóa sinh học, bất chấp chỉ số BMI, tuổi tác hay giới tính của người tham gia. Đặc biệt, những người tham gia theo đầy đủ cả ba phương pháp can thiệp, kết hợp omega-3, vitamin D và tập thể dục, chứng kiến sự cải thiện rõ rệt hơn nữa.
Kết quả nghiên cứu này được coi là "đột phá," Horvath nhận xét, và có thể "mở đường" cho các nghiên cứu về sức khỏe phòng ngừa và trẻ hóa trong tương lai.
Chúng ta biết rằng cả môi trường và hành vi của chúng ta đều có thể ảnh hưởng đến cách các gen hoạt động, theo nhận định của Kenneth Koncilja, Tiến sĩ, bác sĩ lão khoa tại Cleveland Clinic. Nghiên cứu này mang đến cái nhìn sâu sắc về cách những yếu tố này tác động đến quá trình lão hóa. Tuy nhiên, các chuyên gia đều đồng ý rằng cần phải thực hiện thêm nhiều nghiên cứu để làm rõ vấn đề này.
"Tôi mong muốn một nhóm mẫu lớn hơn, đa dạng hơn, theo dõi lâu dài hơn và cung cấp thêm thông tin về các bệnh đồng mắc và phân tích nhóm con," Koncilja chia sẻ với Health.
Tiếp theo, Bischoff-Ferrari cho biết nhóm nghiên cứu sẽ mở rộng phạm vi nghiên cứu, bao gồm các người tham gia từ các quốc gia khác ở châu Âu để kiểm tra tính chính xác của kết quả.
“Có đủ bằng chứng để tin rằng điều này có sự thật phía sau,” Koncilja cho biết. “Liệu nó có hoàn toàn lấp đầy khoảng trống này không? Không.”
Omega-3, Vitamin D và tập thể dục ảnh hưởng đến quá trình lão hóa như thế nào?
Mặc dù nghiên cứu mới không đi sâu vào vấn đề này, nhưng các chuyên gia cho rằng có nhiều lý do tại sao ba thay đổi lối sống này có thể tác động đến quá trình lão hóa ở cấp độ phân tử.
Lợi ích từ việc bổ sung omega-3 có thể được lý giải nhờ vào "tác dụng chống viêm đã được khoa học chứng minh," theo Bischoff-Ferrari. Viêm nhiễm được biết đến là yếu tố thúc đẩy quá trình lão hóa nhanh chóng, bà giải thích.
Omega-3 cũng có thể giúp giảm stress oxy hóa, một yếu tố làm lão hóa cơ thể. Nói một cách đơn giản, chúng có thể hỗ trợ chức năng tế bào khỏe mạnh, Koncilja cho biết.
Điều tương tự cũng áp dụng cho vitamin D.
Nghiên cứu cho thấy vitamin D có thể chống lại viêm nhiễm, và cũng có thể liên quan đến quá trình lão hóa của tế bào.
"Vitamin D kích hoạt một protein gọi là klotho, giúp giảm các gốc tự do và làm chậm sự suy giảm chức năng tế bào," Koncilja giải thích. Tuy nhiên, điều này chỉ mới được quan sát trong các nghiên cứu trong ống nghiệm, và chưa rõ liệu điều này có thực sự xảy ra trong cơ thể hay không, ông nói thêm.
Tuy nhiên, vitamin D có rất nhiều lợi ích đã được chứng minh, đặc biệt trong việc quản lý và ngăn ngừa các bệnh mãn tính, theo Koncilja.
Cuối cùng, tập luyện sức mạnh được chứng minh có tác dụng bảo vệ chống lại sự mất cơ, duy trì quá trình trao đổi chất lành mạnh và tăng cường sức khỏe não bộ, Koncilja cho biết. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, vì tập luyện sức mạnh có thể giảm thiểu tác động của bệnh mãn tính, nó giúp làm chậm quá trình lão hóa sinh học và giữ cho DNA khỏe mạnh.
Vì tập luyện sức mạnh, vitamin D và omega-3 ảnh hưởng đến sức khỏe theo những cách khác nhau, việc kết hợp cả ba yếu tố này đã mang lại lợi ích tối đa cho lão hóa sinh học, Bischoff-Ferrari giải thích.
"Nếu chúng ta nghĩ đến ung thư, một mô hình được chấp nhận của lão hóa nhanh, chúng ta biết rằng vitamin D làm giảm sự phát triển tế bào không kiểm soát, omega-3 giảm viêm, và tập thể dục thúc đẩy sự chết tế bào ung thư," bà nói. "Vì mỗi can thiệp tác động lên các cơ chế khác nhau, chúng tôi mong đợi những lợi ích bổ sung. Và đó chính là những gì chúng tôi tìm thấy đối với phòng ngừa ung thư, phòng ngừa suy yếu và giờ đây là làm chậm quá trình lão hóa sinh học."
Làm thế nào để làm chậm đồng hồ sinh học?
Khái niệm lão hóa sinh học có thể có vẻ khó hiểu hoặc phức tạp, nhưng nghiên cứu này cho thấy rằng những lựa chọn lối sống hàng ngày của chúng ta có thể có tác động đáng kể đến sức khỏe của tế bào và tốc độ lão hóa của chúng.
Điều thú vị là, "những chiến lược này không chỉ an toàn mà còn dễ tiếp cận và bền vững," Bischoff-Ferrari chia sẻ. "Kết hợp những chiến lược đơn giản này có thể mang lại những lợi ích sức khỏe cộng hưởng."
Tuy nhiên, hiện tại, điều quan trọng là phải nhấn mạnh rằng "những can thiệp này không phải là một phương thuốc chữa trị lão hóa," Horvath nói. Dù vậy, ông đã áp dụng các chiến lược này trong lối sống của mình.
"Sau khi tập thể dục 30 phút sáng nay, tôi đã uống một viên omega-3 và vitamin D cùng với cà phê," ông chia sẻ.
Nhìn chung, tập thể dục hàng ngày - bao gồm cả tập luyện sức mạnh và kháng lực đều đặn - "là nền tảng cho sức khỏe và tuổi thọ của bạn," Koncilja nhấn mạnh.
Duy trì mức vi chất dinh dưỡng khỏe mạnh trong chế độ ăn uống cũng là một yếu tố quan trọng.
Mỗi ngày, hầu hết người lớn cần khoảng 600 đơn vị quốc tế (IU) vitamin D, có thể tìm thấy trong ánh sáng mặt trời và các thực phẩm như nấm, cá và sản phẩm từ sữa. Phụ nữ cần khoảng 1,1 gram omega-3 mỗi ngày, trong khi nam giới cần khoảng 1,6 gram. Bạn có thể bổ sung omega-3 từ hạt chia, cá hồi và dầu thực vật.
Nếu bạn nghĩ rằng chế độ ăn của mình thiếu vi chất dinh dưỡng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chăm sóc sức khỏe chính của bạn, Koncilja khuyến nghị. Bạn có thể thảo luận về việc bổ sung omega-3 hoặc vitamin D liệu có cần thiết không.
Brian Mastroianni là một nhà báo tại Health. Bài viết được đăng tải trên Health vào ngày 11/03/2025.
Health, thuộc thương hiệu Dotdash Meredith, là một nguồn tài nguyên trực tuyến đoạt giải thưởng, cung cấp thông tin về sức khỏe và thể chất đáng tin cậy, dễ tiếp cận và đầy cảm thông, giúp bạn đưa ra lựa chọn tốt nhất cho sức khỏe của mình.
Biên dịch: Hà Linh
