Một nghiên cứu mới từ châu Âu cho thấy: những người đàn ông thường xuyên bỏ lỡ các buổi tầm soát ung thư tuyến tiền liệt có nguy cơ tử vong vì bệnh này cao hơn tới 45%.
Theo Đại học California, San Francisco (UCSF), ung thư tuyến tiền liệt hiện là loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới và là nguyên nhân gây tử vong do ung thư đứng thứ hai chỉ sau ung thư phổi. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng nếu các chương trình tầm soát, đặc biệt là xét nghiệm định lượng kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) trong máu, được triển khai rộng rãi trên toàn quốc, nhiều bệnh nhân sẽ có cơ hội được phát hiện và điều trị bệnh từ sớm, từ đó gia tăng tỷ lệ khỏi bệnh.
Không chỉ giúp phát hiện bệnh kịp thời, tầm soát định kỳ còn giúp tránh được các khoản chi phí điều trị khổng lồ khi bệnh đã bước vào giai đoạn muộn. Đây là một trong những kết luận quan trọng từ Nghiên cứu Ngẫu nhiên Châu Âu về Tầm soát Ung thư Tuyến tiền liệt (ERSPC) — nghiên cứu lớn nhất thế giới về chủ đề này, được thực hiện tại 7 quốc gia châu Âu gồm Phần Lan, Hà Lan, Ý, Thụy Điển, Thụy Sĩ, Bỉ và Tây Ban Nha.
Dữ liệu theo dõi dài hạn từ nghiên cứu ERSPC cho thấy, những người tham gia tầm soát bằng phương pháp xét nghiệm PSA có thể giảm nguy cơ tử vong do ung thư tuyến tiền liệt tới 20%.
Mới đây, các nhà khoa học từ Viện Ung thư Erasmus MC (Hà Lan) đã tiến hành phân tích dữ liệu theo dõi suốt 20 năm của nghiên cứu ERSPC — lần đầu tiên tập trung vào mối liên hệ giữa việc liên tục từ chối các lời mời tham gia tầm soát và nguy cơ tử vong do căn bệnh này.
Kết quả cho thấy một sự chênh lệch rõ rệt giữa nhóm nam giới chủ động tham gia tầm soát và nhóm liên tục né tránh. Cụ thể, trong số 72.460 người được mời tham gia tầm soát, khoảng 1/6 trong số họ hoàn toàn không tham dự bất kỳ buổi khám nào.
Những người này có nguy cơ tử vong do ung thư tuyến tiền liệt cao hơn tới 45% so với những người tham gia đầy đủ các cuộc tầm soát. Thậm chí, khi so sánh với nhóm đối chứng — những người chưa từng được mời tham gia tầm soát — nhóm tham gia đầy đủ có nguy cơ tử vong thấp hơn 23%, trong khi nhóm từ chối tham gia lại có nguy cơ tử vong cao hơn 39%.
Tiến sĩ Renée Leenen, tác giả chính của nghiên cứu, cho rằng nguyên nhân của việc từ chối tầm soát có thể rất phức tạp: "Rất có thể đây là nhóm người có xu hướng né tránh chăm sóc y tế nói chung, ít khi chủ động phòng bệnh hay quan tâm đến các hành vi sống lành mạnh."
Bà nhận định thêm: "Trái lại, những người chủ động tham gia tầm soát thường cũng là những người có ý thức chăm sóc sức khỏe tốt hơn. Nghiên cứu của chúng tôi nhấn mạnh rằng việc từ chối tham gia tầm soát khiến nguy cơ tử vong vì ung thư tuyến tiền liệt cao hơn đáng kể — thậm chí so với cả những người chưa từng nhận được lời mời tầm soát."
Theo tiến sĩ Leenen, việc hiểu rõ đối tượng nam giới có tâm lý né tránh chăm sóc y tế là vô cùng quan trọng: "Chúng ta cần biết họ là ai, vì sao họ chọn từ chối và làm thế nào để thay đổi nhận thức của họ." Bà cho rằng đây sẽ là chìa khóa giúp xây dựng các chương trình tầm soát ung thư tuyến tiền liệt trên quy mô quốc gia đạt được tỷ lệ tham gia cao và hiệu quả lâu dài.
Tiến sĩ Tobias Nordström, chuyên gia tiết niệu tại Viện Karolinska (Thụy Điển), đồng quan điểm và nhấn mạnh: "Chúng ta phải tìm hiểu sâu hơn lý do khiến một số nam giới chủ động từ chối tham gia tầm soát, dù đã được mời. Điều này có liên quan trực tiếp đến việc họ đối mặt với nguy cơ tử vong cao hơn khi bệnh được chẩn đoán ở giai đoạn muộn."
Những kết quả quan trọng từ nghiên cứu này dự kiến sẽ được công bố tại Hội nghị của Hiệp hội Tiết niệu châu Âu (EAU), diễn ra cuối tuần này tại Madrid, Tây Ban Nha.
Chuyên gia y tế cấp cao của Fox News, bác sĩ Marc Siegel — người không tham gia vào nghiên cứu — cũng nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tầm soát sức khỏe định kỳ: "Phát hiện sớm chính là yếu tố then chốt giúp điều trị hiệu quả và cải thiện kết quả lâu dài."
Melissa Rudy là một phóng viên và biên tập viên của Fox News. Bài viết được đăng trên Fox News vào ngày 22/3/2025.
Fox News là trang tin điện tử chính thức của kênh truyền hình Fox News – một trong những mạng lưới tin tức lớn và có tầm ảnh hưởng hàng đầu tại Hoa Kỳ. Ra mắt cùng với sự phát triển của kênh truyền hình, trang web Fox News đóng vai trò là nền tảng trực tuyến cung cấp tin tức 24/7 về các lĩnh vực: chính trị, y tế, kinh tế, công nghệ, giải trí và đời sống.
Biên dịch: Thu Hoài
