Seamus Fitzgerald nghe rất nhiều ý kiến về năng lượng mặt trời. Là giám đốc phụ trách bất động sản tại OneEnergy Renewables, một công ty phát triển năng lượng mặt trời, anh tiếp cận các nông dân và chủ đất khác nhau trên khắp miền Trung Tây với các đề xuất cho thuê đất của họ cho các dự án năng lượng mặt trời.
Một số chủ đất rất hào hứng khi trở thành một phần trong sự chuyển dịch sang năng lượng sạch. Những người khác lại phản đối ý tưởng lắp đặt hàng loạt tấm pin sáng bóng trên đất của họ. Fitzgerald đã thuyết phục được nhiều nông dân bằng cách giải thích về kinh tế đơn giản của việc cho thuê đất cho năng lượng mặt trời.
"Cuối cùng, các khoản thanh toán tài chính từ những dự án này thường cao hơn so với những gì mọi người có thể thu được từ đất của họ qua các loại cây trồng khác," anh nói. Để thuyết phục những người có thể còn do dự, anh thường nói về cách mà công nghệ này được phát minh tại Mỹ.
"Khi bạn lắp đặt một dự án năng lượng mặt trời, bạn đang thu thập một tài nguyên của Mỹ ngay tại Mỹ," Fitzgerald nói. Điều này phản ánh cách mà Tổng thống Donald Trump nói về năng lượng, mặc dù ông thường ca ngợi dầu mỏ và khí đốt của Mỹ, chứ không phải là năng lượng tái tạo. T
uy nhiên, Hiệp hội Ngành Năng lượng Mặt trời (Solar Energy Industries Association), nhóm vận động hành lang chính của ngành, đã tìm ra nhiều cách để kết nối công việc của mình với các luận điểm của chính quyền. Giờ đây, trên trang web của mình, bên cạnh hình ảnh lá cờ Mỹ bay trên những tấm pin mặt trời, họ có một khẩu hiệu mới: "SỰ THỐNG TRỊ NĂNG LƯỢNG CỦA MỸ." Vào đầu tháng này, hiệp hội đã tham gia vào một chiến dịch vận động hành lang tại Washington, DC, kêu gọi các nhà lập pháp giữ lại các khoản tín dụng thuế cho các dự án năng lượng sạch.
Năng lượng mặt trời đã cung cấp gần 6% tổng sản lượng điện của Mỹ vào năm ngoái, nhưng nó đang phát triển nhanh chóng và dự kiến sẽ cung cấp "gần như toàn bộ sự tăng trưởng" trong sản xuất điện trong năm nay, theo Cục Thông tin Năng lượng trước thời kỳ của Tổng thống Trump.
Nhiều người hy vọng rằng công nghệ này — vốn được 78% người Mỹ ủng hộ phát triển thêm các trang trại năng lượng mặt trời — có thể duy trì được sự trung lập trong các cuộc chiến văn hóa của Trump về biến đổi khí hậu. So với năng lượng gió với những cối xay gió cao lớn, năng lượng mặt trời có khả năng nối liền những chia rẽ ý thức hệ, thu hút cả các nhà bảo vệ môi trường và những người theo chủ nghĩa tự do "đừng xâm phạm vào tôi."
"Tổng thống Trump đã nói rõ rằng ông yêu thích năng lượng mặt trời — và khi nhu cầu năng lượng tăng cao, chúng ta biết rằng năng lượng mặt trời là cách hiệu quả và tiết kiệm nhất để thêm nhiều năng lượng vào lưới điện, nhanh chóng," Abigail Ross Hopper, Chủ tịch và Giám đốc điều hành của Hiệp hội Ngành Năng lượng Mặt trời, cho biết trong một tuyên bố với Grist.
Vào tháng 12, nhóm thương mại của bà đã phát hành một lộ trình chính sách phản ánh chương trình nghị sự của Trump, với các ưu tiên như "loại bỏ sự phụ thuộc vào Trung Quốc" và "cắt giảm thủ tục hành chính trong ngành năng lượng." Đây là sự thay đổi so với tầm nhìn mà hiệp hội đã đưa ra vào năm 2020, sau khi cựu tổng thống Joe Biden đắc cử, khi Hopper đã hứa sẽ "đối mặt với thời kỳ khí hậu với công bằng và công lý ở vị trí tiên phong."
Ngôn ngữ mới này phản ánh sự thay đổi trong ưu tiên của chính phủ liên bang, đồng thời cũng thể hiện nhận thức trong cộng đồng ủng hộ năng lượng mặt trời rằng họ không cần phải nhắc đến biến đổi khí hậu để thúc đẩy công nghệ năng lượng sạch. “Năng lượng độc lập—tôi nghĩ họ nên hét lên điều này từ nóc nhà,” Fitzgerald chia sẻ. “Mỗi chính trị gia, ở Mỹ và trên toàn thế giới, nên nói rằng, ‘Chúng tôi đang cố gắng sản xuất những sản phẩm này ngay tại đây, để thu thập năng lượng tại chính quốc gia của mình.’”
Năm ngoái, năng lượng mặt trời đã chiếm hơn 80% công suất điện mới bổ sung vào lưới điện của Mỹ. Tuy nhiên, một số chuyên gia dự báo sự chậm lại trong tốc độ phát triển. Cổ phiếu của ngành năng lượng mặt trời đã giảm mạnh sau cuộc bầu cử của Trump vào tháng 11 khi các nhà đầu tư lo ngại rằng đảng Cộng hòa có thể sẽ hủy bỏ các khoản tín dụng thuế cho năng lượng mặt trời trong Đạo luật Giảm Lạm Phát, đạo luật khí hậu mà Biden đã ký vào năm 2022.
Vào tháng 1, một báo cáo từ công ty phân tích dữ liệu Wood Mackenzie dự đoán rằng việc lắp đặt các hệ thống năng lượng mặt trời sẽ trì trệ ở nhiều quốc gia do “sự không chắc chắn sau bầu cử, sự giảm sút của các ưu đãi, cải cách ngành năng lượng và sự chuyển hướng sang các chương trình khí hậu ít tham vọng hơn.”
“Điều này tạo ra sự không chắc chắn trên thị trường đối với một trong những ngành đang phát triển nhanh nhất trong nền kinh tế của chúng ta, và không có gì quan trọng hơn đối với các doanh nghiệp và nhà đầu tư hơn là sự rõ ràng về thị trường,” Bob Keefe, giám đốc điều hành của E2, một tổ chức phi đảng phái thúc đẩy các chính sách có lợi cho cả nền kinh tế và môi trường, cho biết. “Và hiện tại, những gì Washington đang làm liên quan đến tương lai của năng lượng sạch ở Mỹ có thể nói là mơ hồ như một cơn bão tuyết ở DC vào giữa đêm.”
Trump đã chỉ trích năng lượng gió từ khi một trang trại điện gió ngoài khơi đe dọa tầm nhìn tuyệt đẹp từ sân golf của ông ở Scotland ngay sau khi ông mua nó vào năm 2006. Vào ngày đầu tiên nhậm chức trong năm nay, ông đã đình chỉ các giấy phép mới cho các dự án năng lượng gió trên đất và nước của liên bang.
Tuy nhiên, lập trường của chính quyền ông về năng lượng mặt trời vẫn còn mơ hồ: mặc dù ông chỉ trích các trang trại điện mặt trời chiếm đóng các sa mạc, nhưng ông lại tuyên bố rằng mình là "một người hâm mộ lớn" của công nghệ này. “Tôi nghĩ họ có thái độ tích cực hơn đối với năng lượng mặt trời,” Keefe nói, “nhưng ai mà biết được? Và biết được trong bao lâu?”
Chính quyền Trump đã tấn công vào bộ máy hành chính liên bang, điều này đã đe dọa các dự án năng lượng mặt trời. Chính quyền đã ngừng cấp phát các khoản tài trợ liên bang cho các chương trình khí hậu, bao gồm Solar for All, một chương trình trị giá 7 tỷ đô la nhằm đưa năng lượng mặt trời vào các khu vực có thu nhập thấp, mặc dù tòa án đã ra lệnh phải giải ngân các khoản tiền này.
“Chúng tôi đang gặp phải sự chậm trễ thực sự trong việc giải ngân số tiền này cho các dự án cần nó,” Sachu Constantine, giám đốc điều hành của Vote Solar, một tổ chức phi lợi nhuận thúc đẩy việc đưa năng lượng mặt trời vào cuộc sống hàng ngày, chia sẻ.
Mặc dù vẫn còn nhiều sự không chắc chắn, hầu hết các dự án Solar for All "vẫn đang tiếp tục nỗ lực tiến triển," Michelle Roos, giám đốc điều hành của Mạng lưới Bảo vệ Môi trường, một nhóm các cựu sinh viên của Cơ quan Bảo vệ Môi trường cho biết.
Theo một số khảo sát, các cuộc chiến văn hóa đang bắt đầu ảnh hưởng đến quan điểm của người Mỹ về năng lượng mặt trời. Sự ủng hộ của đảng Cộng hòa đối với các trang trại năng lượng mặt trời mới đã giảm từ 84% xuống còn 64% trong khoảng thời gian từ 2020 đến 2024, theo kết quả khảo sát của Pew Research Center vào năm ngoái.
Các chiến dịch thông tin sai lệch đang ngày càng nhắm đến năng lượng sạch, đẩy mạnh ý tưởng rằng năng lượng mặt trời và gió là không đáng tin cậy — một quan điểm được nhóm Citizens for Responsible Solar, do một lãnh đạo bảo thủ dẫn đầu, thúc đẩy để ngừng các dự án năng lượng mặt trời trên đất nông nghiệp và đất rừng.
Tuy nhiên, theo Dustin Mulvaney, giáo sư nghiên cứu môi trường tại Đại học Bang San Jose và chuyên gia nghiên cứu về các xung đột liên quan đến năng lượng mặt trời, có một số lý do hợp lý giải thích tại sao mọi người còn lo ngại về công nghệ này. Nhiều người có thể lo sợ các dự án chiếm dụng đất nông nghiệp màu mỡ, phá hủy môi trường sống của động vật hoang dã, hay tác động đến các di tích văn hóa của người bản địa.
Mulvaney cho rằng việc lập kế hoạch tỉ mỉ có thể giúp tránh được những xung đột này. Ví dụ, các trang trại năng lượng mặt trời có thể được xây dựng sao cho vừa phát triển năng lượng, vừa bảo tồn các đàn cừu, hoặc xây dựng sao cho có đủ không gian giữa các tấm pin cho linh dương pronghorn di cư, và tránh phát triển ở những khu vực quan trọng để thay vào đó chọn những vùng đất ít tác động, như những khu đất bị suy thoái.
Mulvaney phản bác lại quan điểm cho rằng những lo ngại này đang làm chậm sự phát triển của năng lượng mặt trời, cho rằng phần lớn các dự án thực tế không gặp phải sự phản đối nào đáng kể. Các công ty tiện ích ở Mỹ đang trên đà đạt được mục tiêu chuyển sang năng lượng tái tạo 100% vào năm 2060, ông chỉ ra. “Đối với tôi, cách nhanh nhất để có thêm năng lượng mặt trời là yêu cầu các công ty tiện ích phải mua nhiều hơn ngay bây giờ,” ông nói.
Dù có những tranh cãi từ chính quyền Trump, những người ủng hộ năng lượng sạch vẫn hy vọng các dự án năng lượng mặt trời có thể tiếp tục phát triển ở cấp tiểu bang. “Chúng tôi rất lạc quan về tương lai của năng lượng sạch ở các tiểu bang phía Đông Nam,” Mark Fleming, Chủ tịch và Giám đốc điều hành của Conservatives for Clean Energy, tổ chức hoạt động tại các bang Virginia, Carolinas, Georgia, Florida và Louisiana, chia sẻ.
“Chúng tôi không nói về vấn đề này dưới góc độ môi trường — chúng tôi nói về nó như một vấn đề của sự lựa chọn và cạnh tranh trên thị trường, cũng như về nền kinh tế tốt, vì giá năng lượng mặt trời đang giảm nhanh chóng.” Theo Hiệp hội Ngành Năng lượng Mặt trời, trong suốt thập kỷ qua, chi phí lắp đặt năng lượng mặt trời đã giảm gần 40%.
Constantine cho rằng việc nhấn mạnh vào các lợi ích của năng lượng mặt trời — từ việc tạo ra công ăn việc làm, giảm thiểu tình trạng mất điện, đến giảm giá điện — chính là chìa khóa để vượt qua sự phản đối.
“Đây là một cách để giảm chi phí, và trong bối cảnh giá năng lượng tăng cao và người dân phải thắt chặt chi tiêu, tôi nghĩ đây là thông điệp dễ dàng thu hút sự đồng cảm,” Constantine nói. “Khi bạn nói về khả năng chi trả, sự bền vững và độ tin cậy, mọi người sẽ hiểu và ủng hộ.”
Kate Yoder là biên tập viên tại WIRED. Bài viết được đăng trên WIRED ngày 01/03/2025.
WIRED là một tạp chí Mỹ tập trung vào cách công nghệ mới ảnh hưởng đến văn hóa, kinh tế và chính trị. Được thành lập vào năm 1993, tạp chí này hiện được xuất bản bởi Condé Nast và có trụ sở chính tại San Francisco, California.
Biên dịch: Hà Linh
