Quên đi những lời khuyên quen thuộc rằng “đừng gãi kẻo trầy da,” vì thực tế, gãi ngứa có thể mang lại lợi ích nhất định. Hành động này không chỉ giúp xoa dịu cảm giác khó chịu mà còn kích thích cơ thể tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ chống lại vi khuẩn xâm nhập vào da.
Gãi ngứa là một hiện tượng đầy mâu thuẫn. Việc dùng móng tay cào nhẹ lên vùng da ngứa mang lại cảm giác dễ chịu, cho thấy có thể có một lý do tiến hóa khiến chúng ta thích làm điều này. Tuy nhiên, gãi cũng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng chàm, phát ban hoặc khiến vết thương hở trở nên nghiêm trọng hơn.
Để tìm hiểu rõ hơn về sự mâu thuẫn này, Dan Kaplan tại Đại học Pittsburgh, Pennsylvania, cùng các cộng sự đã sử dụng các chất gây dị ứng gọi là hapten để tạo ra các triệu chứng giống bệnh chàm trên tai chuột.
Kết quả cho thấy tai của những con chuột được tự do gãi bị sưng nhiều hơn và chứa nhiều bạch cầu trung tính - một loại tế bào miễn dịch giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng - so với những con chuột đeo vòng cổ ngăn chúng chạm vào tai.
Để hiểu rõ tác động của việc gãi lên làn da, nhóm nghiên cứu đã phân tích bên trong các tế bào. Họ phát hiện rằng hành động gãi kích thích các nơron cảm nhận đau tiết ra một chất hóa học gọi là substance P, từ đó kích hoạt các tế bào mast - một loại bạch cầu giúp cơ thể sản sinh thêm bạch cầu trung tính.
“Điều này cho thấy hành động gãi đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hoạt động của tế bào mast,” Holly Wilkinson tại Đại học Hull, Vương quốc Anh, cho biết.
Nhóm nghiên cứu cũng phát hiện rằng gãi làm giảm lượng Staphylococcus aureus, một loại vi khuẩn thường gây nhiễm trùng da, trên cơ thể chuột. Theo Kaplan, loại vi khuẩn này có thể kích thích tình trạng viêm da nghiêm trọng, biểu hiện dưới dạng viêm da cơ địa. “Chỉ cần 24 giờ gãi đã đủ để thay đổi hệ vi sinh vật trên da theo cách có thể đo lường được,” ông cho biết.
Tuy nhiên, việc kích hoạt tế bào mast cũng đồng thời khởi động một cơ chế gây viêm. Điều này lý giải tại sao trong các tình trạng như chàm (eczema), cơ thể phải chịu tác động kép của viêm da, khiến việc gãi có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng hơn.
“Nếu bạn hoàn toàn khỏe mạnh, gãi có thể mang lại lợi ích,” Wilkinson nói. “Nhưng nếu gãi quá mức, nó có thể trở thành vấn đề.”
Kaplan cho biết nhóm của ông đã thực hiện một số nghiên cứu sơ bộ trên người và nhận thấy những lợi ích tương tự từ hành động gãi.
