Quan điểm chính trị "Make America Great Again" (MAGA) của Elon Musk đang nhanh chóng trở thành vấn đề lớn với Tesla.
Số lượng đăng ký xe Tesla mới đã lao dốc trên toàn châu Âu trong tháng 1 vừa qua, giữa làn sóng tẩy chay rộng rãi với hãng xe điện này. Trong khi các lực lượng kinh tế rộng lớn khác đang hoạt động, vai trò của Musk trong chính quyền tổng thống Donald Trump cũng như sự ủng hộ công khai của ông với các chính trị gia cực hữu dường như đang đẩy Tesla tới bờ vực sụp đổ, mở ra những cơ hội hiếm có cho các hãng xe đối thủ.
Cơ quan giao thông vận tải Đức báo cáo rằng số lượng đăng ký xe Tesla mới trong tháng 1 đã giảm gần 60% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, tổng lượng xe điện bán ra trong nước lại có mức tăng trưởng 53.5% trong tháng trước.
Số lượng đăng ký xe mới của Tesla cũng chứng kiến sự sụt giảm đáng kể ở các nước châu Âu khác như Tây Ban Nha (75,4%), Pháp (63,4%), Thuỵ Điển (46%) và Hà Lan (42,5%). Nguyên nhân của sự sụp đổ này có mối liên hệ với hành vi của CEO Tesla.
Andrew Fellows, một chuyên gia về ngành công nghiệp ô tô tại công ty tình báo thị trường Star, nói với TNW: "Không còn nghi ngờ gì nữa, 'yếu tố Musk' đã ảnh hưởng đến doanh số bán hàng của Tesla giống như danh tiếng của anh ấy đã ảnh hưởng đến Twitter khi anh ấy mua lại và đổi tên nó thành X."
Elon Musk, một nhân vật vốn đã gây chia rẽ, lại vừa có nhiều phát ngôn tranh cãi về MAGA trong những tháng gần đây. Người đàn ông giàu nhất thế giới và nền tảng truyền thông xã hội X mà ông sở hữu đã nhanh chóng trở thành cơ quan ngôn luận cho chủ nghĩa bảo thủ thời tổng thống Trump.
Tại châu Âu, Musk còn công khai ủng hộ AfD theo chủ nghĩa dân túy của Đức, thậm chí còn tổ chức một cuộc phỏng vấn trên X, nơi ông ca ngợi lãnh đạo đảng Alice Weidel. Tại lễ nhậm chức của Trump vào ngày 20 tháng 1, Musk đã thực hiện một cử chỉ tay gây tranh cãi, mà nhiều người hiểu là một lời chào theo kiểu Đức Quốc xã.
Việc coi hành động của Musk là đáng khinh hay dũng cảm còn tùy vào góc nhìn của mỗi người. Nhưng đối với những người lên án Musk, Tesla - thương hiệu gắn liền tên tuổi ông - là một mục tiêu hoàn hảo để tấn công.
Phản ứng dữ dội chống lại Tesla
Vào ngày 23 tháng 1, các nhà vận động chính trị đã chiếu hình ảnh Musk chào giống như Đức Quốc xã cùng với từ "Heil" lên nhà máy khổng lồ của Tesla ở Berlin.
Sau khi Musk tham gia một cuộc biểu tình của AfD qua cuộc gọi video vào cuối tháng 1, Bộ trưởng Du lịch Ba Lan Slawomir Nitras đã kêu gọi tẩy chay Tesla. Vào đầu tháng 2, một phòng trưng bày của Tesla ở Hà Lan đã bị bôi nhọ bằng chữ Vạn và những khẩu hiệu chống phát xít.
Không khó để thấy rằng thái độ của công chúng chống lại Musk đang ngày càng xấu đi. Tuy nhiên, liệu hành động của doanh nhân có làm tổn hại đến lợi nhuận của Tesla hay không thì lại khó đánh giá hơn.
Một trong những cách tốt nhất để đánh giá điều này là hỏi những chủ sở hữu xe Tesla.
Theo một cuộc khảo sát gần đây, tại Hà Lan, cứ ba tài xế Tesla thì có một người muốn bỏ xe vì Musk. Một trong những cá nhân như vậy là Tim Kraaijvanger, người sáng lập Tesla360.nl, một trang web Hà Lan dành riêng cho các sản phẩm của Tesla. Thật mỉa mai làm sao, khi Kraaijvanger mới đây đã lật mặt và bán chiếc Tesla của mình và thay vào đó là một chiếc Polestar.
Ông nói với Wired: "Tôi không muốn bị gắn liền với hệ tư tưởng [của Musk]. Những nơi khác trên thế giới còn có thể cho qua cử chỉ của Musk [chào kiểu Đức Quốc xã], còn thị trường châu Âu thì từ chối hành vi như vậy."
Những trò hề của Elon Musk lại có thể là tin tốt cho các nhà sản xuất xe điện khác, khi nhiều người như Kraaijvanger đổi phe. "Đây là một cơ hội tuyệt vời cho các hãng xe đối thủ," Fellows nói.
Polestar, thương hiệu xe điện của Thụy Điển, là một trong những công ty sẵn sàng nhảy vào nắm bắt cơ hội vàng này. Giám đốc điều hành của Polestar, Michael Lohscheller cho biết công ty đã chứng kiến sự gia tăng đột biến khách tiếp cận là các chủ sở hữu Tesla bất mãn trong những tháng gần đây. Ông hiện đang khuyến khích nhân viên bán hàng của mình nhắm bán cho những đối tượng này.
"Nhiều người viết lên cho chùng tôi rằng họ không thích tất cả những điều này", Lohscheller nói với Bloomberg News. "Điều quan trọng là phải lắng nghe kỹ những gì họ nói. Rất nhiều người có cảm xúc vô cùng tiêu cực."
Một số tài xế chưa sẵn sàng chia tay Tesla của họ đã bắt đầu dán nhãn dán vào xe của họ với các thông điệp như "Tôi đã mua chiếc xe này trước khi Elon phát điên". Ngay cả một số nhân viên của Tesla cũng muốn né tránh sếp của họ, theo Washington Post.
Trong khoảng thời gian từ 21/1 đến 21/2, giá cổ phiếu Tesla đã giảm 15%.
"Tesla đang gặp một vấn đề danh tiếng nghiêm trọng", Fellows nói. Ông tin rằng Musk và Trump chịu khoảng 30% trách nhiệm cho sự sụt giảm doanh số bán hàng của Tesla, và cho rằng 70% còn lại là do "các yếu tố ngành".
Trò chơi đổ lỗi
Model Y của Tesla là chiếc xe bán chạy nhất châu Âu vào năm 2023, nhưng sự cạnh tranh gay gắt đã thách thức thị phần của thương hiệu. Vào năm 2024, doanh số bán hàng của Tesla giảm 1,1%, mức giảm đầu tiên trong hơn 10 năm. Vào tháng 9 cùng năm, thương hiệu ô tô Trung Quốc BYD trở thành thương hiệu xe điện hàng đầu thế giới, nhờ chiến lược giá cả mạnh dạn của mình.
Trong khi Tesla chỉ có những thay đổi khiêm tốn với dòng sản phẩm của mình trong vài năm qua, các thương hiệu đối thủ như VW, Renault và BMW đã tung ra hàng loạt mẫu xe mới, đôi khi còn với mức giá thấp hơn.
Cũng như các hãng sản xuất xe điện khác, Tesla đã phải đối mặt với những vấn đề về suy giảm nhu cầu tiêu dùng, cú sốc chuỗi cung ứng hay giảm trợ cấp cho những người mua lần đầu. Ngoài ra công ty cũng có một số vấn đề của riêng mình.
Peter McNally, nhà phân tích cấp cao tại trung tâm nghiên cứu Third Bridge tại London, nói với TNW: "Tesla đã đang phải lội ngược gió trong năm 2025 ngay cả trước khi Giám đốc điều hành Elon Musk trở thành trung tâm của nhiều tranh cãi có khả năng ảnh hưởng đến doanh số và lợi nhuận của công ty."
McNally tin rằng doanh thu của Tesla sụt giảm cũng là do người tiêu dùng vẫn đang chờ ngày mẫu xe Model Y được cải tiến. Mẫu Model Y mới sẽ bắt đầu được mở bán trong tháng 3 tới.
Những trò hề của Musk đến và thời điểm không thể tồi tệ hơn đối với Tesla, khi nó đã đang phải vật lộn để cạnh tranh trên thị trường với một dàn sản phẩm đang dần lỗi thời cũng như nhu cầu tiêu dùng suy giảm.
Danh tiếng và số phận của Tesla ở châu Âu hiện phụ thuộc phần lớn vào CEO Elon Musk - trừ khi chính nó quyết định lật đổ ông.
