Thế nhưng, tầm ảnh hưởng to lớn của Jobs trên cương vị lãnh đạo Apple vẫn để lại dấu ấn sâu đậm cho cả các nhà quản lý lẫn nhân viên. Một trong những niềm tin kiên định nhất của ông có thể sẽ khiến nhiều nhà lãnh đạo khao khát thành công như vị đồng sáng lập Apple phải bất ngờ.
Khi Jobs và những nhà đồng sáng lập khác của Apple, bao gồm Steve Wozniak, lần đầu nhận ra quy mô tiềm năng của công ty, họ quyết định tìm kiếm và thuê những người được gọi là "quản lý chuyên nghiệp", hay nói cách khác là những người chỉ biết cách quản lý con người. Nhưng quyết định này nhanh chóng phản tác dụng.
"Nó hoàn toàn không hiệu quả," Jobs nói trong một cuộc phỏng vấn vào giữa những năm 1980. "Hầu hết bọn họ đều là những kẻ bất tài. Họ biết cách quản lý, nhưng lại không biết làm bất cứ việc gì."
Nhận xét của Jobs đã chạm đến mấu chốt của một cuộc tranh luận trung tâm trong quản lý: liệu các nhà quản lý có thực sự nên muốn trở thành quản lý hay không. Jobs lập luận rằng những người ít mong đợi trở thành lãnh đạo nhất lại thường trở thành những nhà quản lý giỏi nhất về lâu dài. Đó là bởi vì những nhân viên khác có xu hướng thực sự học hỏi được điều gì đó từ họ, những người đã làm chủ được kỹ năng chuyên môn — thay vì chỉ tập trung vào các kỹ thuật quản lý.
Ai là người có tố chất quản lý tốt nhất?
Đó chính là bí quyết quản lý hàng đầu của Jobs: đề bạt những người có thành tích xuất sắc nhất lên vị trí quản lý.
"Bạn biết ai là những nhà quản lý giỏi nhất rồi đấy. Họ là những cá nhân đóng góp xuất sắc, những người không bao giờ muốn trở thành quản lý, nhưng rồi nhận ra rằng họ phải đảm nhận vị trí đó, vì không ai khác có thể làm tốt hơn họ," Jobs chia sẻ trong cùng một cuộc phỏng vấn.
Jobs đã "đặt cược" vào Debi Coleman, một thành viên của đội ngũ Macintosh, khi đó bà mới 32 tuổi. Bà học chuyên ngành văn học Anh, nhưng lại có bằng MBA từ Đại học Stanford và đã chứng tỏ mình là một nhà quản lý tài chính xuất chúng.
"Không đời nào có ai khác lại trao cho tôi cơ hội điều hành một bộ máy như thế này," Coleman nói trong một cuộc phỏng vấn vào những năm 1980. "Tôi không ảo tưởng về điều đó, tôi biết rủi ro là cực kỳ cao — cả về mặt cá nhân, sự nghiệp lẫn đối với Apple với tư cách một công ty — khi đặt một người như tôi vào vị trí này."
Apple đã "đặt cược vào rất nhiều thứ" khi bổ nhiệm bà làm quản lý tài chính, Coleman nói. Công ty đã "đặt cược rằng kỹ năng và hiệu quả tổ chức của tôi sẽ vượt trội hơn" so với việc bà thiếu kinh nghiệm về công nghệ và sản xuất. Coleman sau đó đã trở thành Giám đốc tài chính của Apple và được mệnh danh là một trong những "nhà điều hành công nghệ nổi bật nhất" của Thung lũng Silicon. Bà qua đời vào năm 2021.
Bí quyết để cộng tác hiệu quả hơn
Một quan điểm quan trọng khác của Jobs là Apple sẽ là một công ty đề cao tinh thần cộng tác — và việc thống nhất nhân viên bằng một "tầm nhìn chung" là một khái niệm trung tâm.
"Đó chính là vai trò lãnh đạo: có một tầm nhìn, có thể truyền đạt tầm nhìn đó để những người xung quanh bạn có thể hiểu được, và đạt được sự đồng thuận về một tầm nhìn chung," Jobs nói trong cuộc phỏng vấn vào giữa những năm 1980.
Phương pháp cộng tác đó tiếp tục được thể hiện xuyên suốt lịch sử của Apple, như Jobs đã từng nói từ lâu rằng công ty của ông là "công ty khởi nghiệp lớn nhất" trên thế giới.
"Có một tinh thần đồng đội tuyệt vời ở cấp lãnh đạo cao nhất của công ty, và điều này lan tỏa xuống tạo thành tinh thần đồng đội tuyệt vời trên toàn công ty," Jobs nói trong một cuộc phỏng vấn năm 2010 tại Hội nghị D8. "Tinh thần đồng đội phụ thuộc vào việc tin tưởng những người khác sẽ hoàn thành phần việc của họ mà không cần phải giám sát họ liên tục."
Tuyển dụng đúng người
Jobs tự mình đảm nhận trách nhiệm đầu tư và tham gia sâu vào quá trình tuyển dụng tại Apple. Ông muốn những người "cực kỳ xuất sắc trong lĩnh vực của họ" nhưng "không nhất thiết phải là những chuyên gia dày dạn kinh nghiệm."
Jobs muốn những nhân viên và quản lý hiểu rõ tiềm năng công nghệ của Apple và mong muốn mang công nghệ đó đến với "nhiều người".
"Điều tuyệt vời nhất xảy ra là khi bạn có được một nhóm nòng cốt gồm 10 người xuất sắc," Jobs nói trong cuộc phỏng vấn vào giữa những năm 1980. "Nhóm đó sẽ tự sàng lọc. Vì vậy, tôi coi công việc quan trọng nhất của một người như tôi là tuyển dụng."
Biên dịch: Như Ý
Sydney Lake là biên tập viên của Fortune. Bài viết được đăng trên Fortune vào ngày 24/2/2025.
Fortune là một tạp chí kinh doanh toàn cầu nổi tiếng của Mỹ. Tạp chí này thường xuyên cung cấp các bài phân tích chuyên sâu về kinh doanh, tài chính, công nghệ, và quản lý, cũng như các bài phỏng vấn với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp hàng đầu. Với lịch sử lâu đời (thành lập năm 1929) và đội ngũ phóng viên, biên tập viên giàu kinh nghiệm, Fortune được xem là một trong những nguồn thông tin kinh doanh đáng tin cậy và có ảnh hưởng nhất trên thế giới.
